Από τη στιγμή που έχει γίνει η κατάποση της τροφής, αυτή διέρχεται από τον οισοφάγο στο στομάχι, όπου ξεκινάει η διαδικασία της πέψης, και στη συνέχεια περνάει στο λεπτό έντερο, όπου απορροφούνται τα σημαντικά θρεπτικά συστατικά. Τα υπολείμματα της τροφής διέρχονται στο κόλον όπου γίνεται η απορρόφηση του νερού, ενώ το ορθό χρησιμεύει σαν δεξαμενή κράτησης των κοπράνων έως ότου αυτά αποβληθούν από τον πρωκτό.
Το κόλον αποτελείται από 4 τμήματα: το ανιόν, το εγκάρσιο και το κατιόν κόλον, και το σιγμοειδές (βλ. εικόνα 1). Το ορθό είναι το τελικό τμήμα του παχέος εντέρου, το οποίο καταλήγει στον πρωκτό και έχει μήκος περίπου 15 εκ.
Προκειμένου να περιγράψουμε τη θέση ενός όγκου στο ορθό συνήθως το χωρίζουμε σε τρία τμήματα: το άνω, το μέσο και το κάτω τριτημόριο. Το ανώτερο ορθό βρίσκεται κάτω ακριβώς από το σιγμοειδές και το κατώτερο αντιστοιχεί στην περιοχή που το παχύ έντερο μεταπίπτει στον πρωκτό.
Τα τοιχώματα του ορθού αποτελούνται από στοιβάδες ιστών. Ο καρκίνος ξεκινάει να αναπτύσσεται στην εσωτερική στοιβάδα (βλεννογόνος) αλλά καθώς επεκτείνεται διηθεί τις υπόλοιπες και μπορεί να βγει στο λίπος που περιβάλλει το ορθό. Σε πιο προχωρημένα στάδια μπορεί να διηθήσει γειτονικά όργανα και λεμφαδένες ή και να δώσει μεταστάσεις σε απομακρυσμένες περιοχές του σώματος.
Οι περισσότεροι καρκίνοι αναπτύσσονται αργά σε διάστημα πολλών ετών και ξεκινούν ως μικρές καλοήθεις βλάβες που λέγονται πολύποδες. Ένα μικρό ποσοστό κολοορθικών καρκίνων (κυρίως οι κληρονομικές μορφές της νόσου) μπορεί να δημιουργήσουν μεγάλο αριθμό πολυπόδων , αλλά αυτές οι μορφές είναι σπάνιες. Συνήθως στα αρχικά στάδια η νόσος παραμένει εντός του οργάνου, αλλά σε πιο προχωρημένα στάδια τείνει να δίνει μεταστάσεις κατά κύριο λόγο στο ήπαρ και τους πνεύμονες.
