Ο προδιαβήτης είναι, όπως δηλώνει και το όνομά του μια διαταραχή που προηγείται του διαβήτη και αυξάνει τις πιθανότητες διαβήτη. Ωστόσο και υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνει αντιληπτός από το άτομο που τον έχει και θα αντιμετωπιστεί εγκαίρως έχει μια «θετική» πλευρά, καθώς μπορεί να οδηγήσει με επιτυχία στην πρόληψη του σακχαρώδη διαβήτη και μάλιστα με φυσικούς τρόπους όπως η προσεγμένη διατροφή και η άσκηση.
Τι είναι ο προδιαβήτης
O προδιαβήτης είναι μια μεταβολική διαταραχή κατά την οποία τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα βρίσκονται πάνω από τα φυσιολογικά όρια, αλλά κάτω από τα καθορισμένα όρια του σακχαρώδη διαβήτη.
Τα άτομα που βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση, θεωρείται ότι έχουν αυξημένες πιθανότητες ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 σε ένα βάθος χρόνου 2 με 10 χρόνια, αν δεν αντιμετωπίσουν τον προδιαβήτη τους.
Παρόλο που σε κάποιες περιπτώσεις η μακροχρόνια βλάβη στην καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα που συνοδεύει συνήθως τον διαβήτη μπορεί να έχει ήδη ξεκινήσει, στις περισσότερες αρκούν κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής, για την αποφυγή της εξέλιξης της κατάστασης αυτής σε σακχαρώδη διαβήτη.
Στον προδιαβήτη συνήθως δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα και μπορεί να εξελιχθεί αθόρυβα αν και κάποιες φορές ενδέχεται να παρουσιαστούν κάποια κοινά συμπτώματα διαβήτη όπως αίσθημα δίψας, συχνουρία, αίσθημα κόπωσης, ζάλη και θολή όραση.
Επίσης, κάποια άτομα με προδιαβήτη μπορεί να αναπτύξουν μελανίζουσα ακάνθωση, μια κατάσταση που σχετίζεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη, κατά την οποία το δέρμα γίνεται πιο σκούρο, πιο σκληρό και «μυρίζει».
Τέλος, κάποια άτομα με προδιαβήτη παρουσιάζουν αντιδραστική υπογλυκαιμία 2-3 ώρες μετά το γεύμα τους, εμφανίζοντας τα χαρακτηριστικά συμπτώματά της, όπως αίσθημα νευρικότητας, εφίδρωση, αίσθημα υπνηλίας ή κόπωσης, ζάλη κ.λπ.
Οι παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης προδιαβήτη και ακόλουθης εξέλιξής του σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 είναι:
Η ηλικία: ο κίνδυνος ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη αυξάνεται καθώς μεγαλώνουμε. Άτομα με ηλικία μεγαλύτερη των 45 ετών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Το φύλο: οι γυναίκες αναπτύσσουν σακχαρώδη διαβήτη 50% συχνότερα από τους άντρες.
Η γλυκόζη νηστείας: τιμή της γλυκόζης νηστείας από 100 έως 125 χιλιοστόγραμμα αποτελεί χαρακτηριστικό σημάδι του προδιαβήτη και παράγοντα κινδύνου για την εξέλιξή του σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Η συστολική αρτηριακή πίεση: η υπέρταση αποτελεί παράγοντα κινδύνου εμφάνισης προδιαβήτη και εξέλιξης αυτού σε σακχαρώδη διαβήτη.
Η HDL χοληστερόλη: εάν η HDL χοληστερόλη είναι <35 και τα τριγλυκερίδια >250 αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη.
Το σωματικό βάρος: υπέρβαρα άτομα με δείκτη μάζας σώματος >25 κινδυνεύουν περισσότερο. Επίσης, όσο περισσότερο λίπος είναι αποθηκευμένο στο σώμα και ειδικά γύρω από την κοιλιά τόσο περισσότερο αυξάνεται η ανθεκτικότητα στην ινσουλίνη και συγχρόνως ο κίνδυνος για ανάπτυξη προδιαβήτη και σακχαρώδη διαβήτη.
Η σωματική άσκηση: η έλλειψη σωματικής άσκησης αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου.
Το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη: εάν ένας συγγενής πρώτου βαθμού, όπως οι γονείς ή τα αδέλφια πάσχουν από διαβήτη αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος για προδιαβήτη και σακχαρώδη διαβήτη.
Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών: το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ακανόνιστες περιόδους εμμηνόρροιας, υπερβολική τριχοφυΐα και παχυσαρκία. Έρευνες έδειξαν ότι αυτό το σύνδρομο συσχετίζεται με διπλάσιες πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη.
Ο διαβήτης κύησης: ένας παράγοντας κινδύνου είναι επίσης ένα ιστορικό διαβήτη κύησης ή γέννησης ενός μωρού που ζυγίζει περισσότερο από 4 κιλά.
Ο ύπνος: έρευνες έχουν συνδέσει διαταραχές ύπνου όπως η υπνική άπνοια, με τον αυξημένο κίνδυνο αντίστασης στην ινσουλίνη. Επίσης άτομα που εργάζονται τη νύχτα ή δεν έχουν σταθερό πρόγραμμα ύπνου διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο.
Αντιμετώπιση
Απώλεια του περιττού βάρους για τα υπέρβαρα άτομα: αρκετές μελέτες έχουν δείξει την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής αναφορικά με την πρόληψη του διαβήτη, με ποσοστό μείωσης του κινδύνου από 40% ως 70% σε ενήλικες με προδιαβήτη.
Οι παρεμβάσεις αυτές επικεντρώνονται στην απώλεια βάρους, στην αύξηση της σωματικής δραστηριότητας και στην αλλαγή διατροφικών συνηθειών.
Η απώλεια βάρους, για τα υπέρβαρα άτομα, είναι αρκετές φορές ικανή από μόνη της να αποτρέψει την εξέλιξη του προδιαβήτη σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής: κατά την προσπάθεια απώλειας βάρους και αποφυγής του προδιαβήτη απαιτείται η τήρηση ενός εξισορροπημένου προγράμματος διατροφής ανάλογου με αυτό που δίνεται σε άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, το οποίο θα πρέπει να σχεδιάζεται από τον θεράποντα ιατρό ή τον διατροφολόγο.
Το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει κυρίως πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας (όπως άπαχα κρέατα, ψάρια και ασπράδια αυγών), φυτικές ίνες (όπως λαχανικά, άγουρα φρούτα και δημητριακά ολικής άλεσης), καλά λιπαρά οξέα (από σολομό, αμύγδαλα, αβοκάντο) και θα πρέπει να περιορίζει τα σάκχαρα (ζάχαρη, γλυκά), τα αμυλούχα τρόφιμα (όπως πατάτα, ζυμαρικά, ψωμί) και τα ζωικά λίπη (όπως χοιρινό κρέας, αλλαντικά κ.λπ.).
Μαγνήσιο: η ανεπάρκεια μαγνησίου είναι μια από τις σημαντικές ανεπάρκειες θρεπτικών ουσιών σε ενήλικες, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε άλλες ανεπάρκειες θρεπτικών ουσιών, προβλήματα ύπνου και υπέρταση που αποτελούν παράγοντες κινδύνου εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη.
Σημαντικές πηγές μαγνησίου αποτελούν τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το αβοκάντο, τα όσπρια, και οι ξηροί καρποί, ενώ υπάρχει και στο εμπόριο σε μορφή συμπληρώματος διατροφής.
Κανέλα Κεϋλάνης: η κανέλα είναι μια πλούσια πηγή πολυφαινολών και έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει τη γλυκόζη του αίματος και την αντίσταση στην ινσουλίνη. Μια μελέτη του 2011 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Medicinal Food διαπίστωσε ότι η πρόσληψη κανέλας είχε ως αποτέλεσμα μια στατιστικά σημαντική μείωση των επιπέδων της γλυκόζης νηστείας στο αίμα.
Συνένζυμο Q10: το συνένζυμο Q10 είναι ένα αντιοξειδωτικό που συμβάλλει στη θεραπεία των φλεγμονωδών καταστάσεων που απειλούν την υγεία. Η φλεγμονή χαμηλού βαθμού και το οξειδωτικό στρες είναι οι βασικοί παράγοντες στην ανάπτυξη του διαβήτη και των επιπλοκών του και το συνένζυμο Q10 παίζει ζωτικό ρόλο στη μείωση αυτών των επικίνδυνων για την υγεία παραγόντων.
Μια μελέτη του 2014 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Diabetes and Metabolic Disorders διαπίστωσε ότι τα επίπεδα γλυκόζης στο πλάσμα νηστείας και της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης A1C ήταν σημαντικά χαμηλότερα στην ομάδα που έλαβε συμπληρώματα συνένζυμου Q10.
Συμπερασματικά:
O προδιαβήτης είναι μια κατάσταση η οποία με την κατάλληλη διαχείριση μπορεί να περιοριστεί και να μην εξελιχθεί σε σακχαρώδη διαβήτη, μια νόσο σύνθετη με αρκετές επιπλοκές η οποία χρήζει φαρμακευτικής αντιμετώπισης.
Η διαχείριση αυτή επικεντρώνεται κυρίως στη σωστή διατροφή και στην σωματική άσκηση.
Γι’ αυτό είναι σημαντικό για τα άτομα που βρίσκονται σε αυτό το προδιαβητικό στάδιο να επισκεφτούν έγκαιρα τον ιατρό τους, ώστε να λάβουν τις απαραίτητες οδηγίες και να προλάβουν την εξέλιξή του σε σακχαρώδη διαβήτη.
Στον πίνακα που ακολουθεί μπορείτε να δείτε τις τιμές των δεικτών που αφορούν την ύπαρξη ή μη προδιαβήτη και σακχαρώδη διαβήτη.
