Ο προδιαβήτης είναι μια προνοσηρή κατάσταση που αξιολογείται πλέον ως σημαντική μεταβολική διαταραχή. Ουσιαστικά, είναι διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων (του αμύλου, των σακχάρων) με αποτέλεσμα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα να είναι πάνω από τα φυσιολογικά όρια, αλλά κάτω από τα καθορισμένα όρια του σακχαρώδους διαβήτη.
Τα άτομα που βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση θεωρείται ότι έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης του διαβήτη σε ένα βάθος χρόνου 2 με 10 χρόνια. Έτσι, στην πενταετία, ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη σε ένα άτομο που έχει προδιαβήτη αγγίζει το 30 έως 50% σε πολλές περιπτώσεις. Δικαιολογημένα έτσι, ο προδιαβήτης θεωρείται «προθάλαμος» του διαβήτη.
- Πότε εντάσσεται κάποιος στην προδιαβητική κατάσταση;
Φυσιολογικά η γλυκόζη αίματος πρέπει να έχει τιμές μεταξύ 70 – 100 mg% και 2 ώρες μετά το γεύμα (ή μετά τη φόρτιση με γλυκόζη στην καμπύλη σακχάρου) πρέπει να είναι χαμηλότερη των 140 mg%. Εάν ένας εξεταζόμενος, έχει είτε γλυκόζη νηστείας μεταξύ 100 – 125 mg%, είτε μεταγευματική γλυκόζη ( 2 ώρες μετά τη φόρτιση με γλυκόζη) μεταξύ 140 - 200 mg% ανήκει στη κατηγορία των ατόμων με προδιαβήτη. Εάν έχει αυξημένο (μέχρι 125 mg%) το σάκχαρο νηστείας τότε έχει προδιαβήτη νηστείας (Impaired Fasting Glucose, IFG), εάν δε έχει αυξημένα τα μετά τη φόρτιση ή μετά το γεύμα σάκχαρα τότε έχει προδιαβήτη – διαταραγμένης ανοχής γλυκόζης (Impaired Glucose Tolerance, IGT).
- Πόσο συχνός είναι ο προδιαβήτης;
Φαίνεται ότι είναι ιδιαίτερα συχνός. Μελέτες στις ΗΠΑ έχουν δείξει ότι η συχνότητα του προδιαβήτη στον πληθυσμό της Αμερικής προσεγγίζει το 35 -38% του πληθυσμού. Ανάλογα είναι και τα επιδημιολογικά δεδομένα και άλλων χωρών, που γενικά δείχνουν ότι το ένα τρίτο του πληθυσμού παρουσιάζει (συχνά χωρίς να το ξέρει) προδιαβήτη.
- Ποιοι είναι οι κίνδυνοι του προδιαβήτη;
Τα άτομα με προδιαβήτη παρουσιάζουν (σε μικρότερη βέβαια συχνότητα) τους κινδύνους και τις επιπλοκές που εμφανίζουν και τα άτομα με διαβήτη. Ενδεικτικά, μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών επιπλοκών έως και κατά 40% στα άτομα με προδιαβήτη. Επίσης συγκλίνοντα δεδομένα από διάφορες μελέτες παρατήρησης δείχνουν ότι έως και 21% των ατόμων με προδιαβήτη θα παρουσιάσουν χρόνια νεφρική νόσο, έως και 10% διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και έως 15% περιφερική νευροπάθεια.
Συμπερασματικά, ο προδιαβήτης είναι κατάσταση που τεκμηριωμένα σχετίζεται με οργανικές επιπλοκές και βέβαια με μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη.
- Έχει συμπτώματα ο προδιαβήτης;
Στον προδιαβήτη συνήθως δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα και μπορεί να εξελιχτεί αθόρυβα αν και κάποιες φορές ενδέχεται να παρουσιαστούν κάποια κοινά συμπτώματα διαβήτη όπως αίσθημα δίψας, συχνουρία, αίσθημα κόπωσης, ζάλη και θολή όραση.
Επίσης, κάποια άτομα με προδιαβήτη μπορεί να αναπτύξουν μελανίζουσα ακάνθωση, μια κατάσταση που σχετίζεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη, κατά την οποία το δέρμα γίνεται πιο σκούρο και πιο σκληρό.
Τέλος, κάποια άτομα με προδιαβήτη παρουσιάζουν αντιδραστική υπογλυκαιμία 2-3 ώρες μετά το γεύμα τους, εμφανίζοντας τα χαρακτηριστικά συμπτώματά της, όπως αίσθημα νευρικότητας, εφίδρωση, αίσθημα υπνηλίας ή κόπωσης, ζάλη κ.λπ.
Γενικά πάντως, στον προδιαβήτη απουσιάζουν τα ιδιαίτερα, παθογνωμονικά συμπτώματα, με αποτέλεσμα κάποιες φορές να γίνεται η διάγνωσή του κατά την νοσηλεία επιπλοκής που οφείλεται σε αυτόν όπως είναι η νοσηλεία για καρδιαγγειακή νόσο (π.χ. έμφραγμα μυοκαρδίου).
- Ποια άτομα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο;
Σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας αλλά και της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ), όλοι οι ενήλικοι μετά το 35ο έτος τους θα πρέπει να υποβάλλονται σε test για τον προδιαβήτη με τη διενέργεια καμπύλης σακχάρου. Επί αρνητικού αποτελέσματος θα πρέπει να γίνεται επαναληπτικός έλεγχος ανά τριετία.
Άτομα όμως που έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης προδιαβήτη θα πρέπει μετά την ενηλικίωσή τους και πριν το 35ο έτος τους να κάνουν τον έλεγχο προδιαβήτη και διαβήτη σε περιοδική βάση.
Τα άτομα αυτά είναι:
- άτομα με παχυσαρκία,
- οι πρώτου βαθμού συγγενείς ατόμων με διαβήτη,
- τα άτομα με υπέρταση ή με υπερχοληστεριναιμία ή με ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου,
- οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, με ιστορικό διαβήτη κύησης κ.λπ.
Τα άτομα με διαγνωσμένο προδιαβήτη θα πρέπει να υποβάλλονται στο test καμπύλης σακχάρου σε ετήσια περιοδική βάση για να διερευνηθεί το ενδεχόμενο εξέλιξης του προδιαβήτη σε διαβήτη.
- Ποια η αντιμετώπιση του προδιαβήτη;
Ο πυρήνας της αντιμετώπισης του προδιαβήτη είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής, η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών και η υιοθέτηση υγιεινής διατροφής (όπως είναι η μεσογειακή διατροφή που πλέον θεωρείται η κορωνίδα των διαφόρων πρότυπων διατροφής και από τις αμερικανικές επιστημονικές εταιρείες), η εφαρμογή αυξημένης σωματικής δραστηριότητας (τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας αερόβιας άσκησης όπως π.χ. γρήγορο βάδισμα, την εβδομάδα) και καθημερινής άσκησης & απώλειας βάρους για τα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα.
Η απώλεια βάρους μπορεί από μόνη της να αποτρέψει την εξέλιξη του προδιαβήτη σε φυσιολογική μεταβολική και οργανική κατάσταση.
Στην προσπάθεια απώλειας βάρους και αποφυγής της εξέλιξης του προδιαβήτη σε διαβήτη απαιτείται η τήρηση ενός εξισορροπημένου προγράμματος διατροφής ανάλογου με αυτό που δίνεται σε άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, το οποίο θα πρέπει να σχεδιάζεται από τον θεράποντα ιατρό ή τον διατροφολόγο.
Μεγάλες διεθνείς προοπτικές μελέτες έχουν δείξει ότι η μόνιμη αλλαγή του τρόπου ζωής προς μια πιο υγιεινή κατεύθυνση εφόσον μειώνει έως και 70% τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη στη φάση του προδιαβήτη. Και το σημαντικότερο, σύμφωνα με μελέτες, είναι ότι αυτή η αλλαγή εγκαθιστά και θετική μεταβολική μνήμη στον οργανισμό με αποτέλεσμα ακόμα και αν αυτή προσωρινά ανασταλεί η εφαρμοστεί λιγότερο σχολαστικά να εξακολουθεί να έχει θετική επίδραση, ευνοώντας τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.
Αυτή η υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση έχει αξιολογηθεί ως σημαντική από την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία με συνέπεια να την προτείνει ως βασική και αναντικατάστατη παρέμβαση για τον προδιαβήτη.
Συμπερασματικά
Ο προδιαβήτης είναι μια συχνή, σιωπηλή, αλλά επιβαρυντική κατάσταση για τη μεταβολική υγεία του οργανισμού μας. Μια προνοσηρή κατάσταση που μπορεί να συνδεθεί μεπολλές συστημικές επιπλοκές και κυρίως με ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.
Ο προληπτικός έλεγχος και η διάγνωσή του είναι σήμερα απολύτως επιβαλλόμενη διαδικασία.
Η διαχείριση του προδιαβήτη επικεντρώνεται κυρίως στη σωστή διατροφή, στη σωματική άσκηση και στην απώλεια σωματικού βάρους που αποτελούν τους θεμέλιους λίθους της αντιμετώπισης αυτής της βραδυφλεγούς βόμβας για την υγεία μας.
