Οι πνεύμονες είναι δύο όργανα που μοιάζουν με σφουγγάρια και βρίσκονται εντός της θωρακικής κοιλότητας. Ο δεξιός πνεύμονας χωρίζεται σε 3 τμήματα που ονομάζονται λοβοί, ενώ ο αριστερός πνεύμονας έχει 2 λοβούς. Όταν εισπνέετε, ο αέρας περνάει από το στόμα και φτάνει στους πνεύμονες μέσω της τραχείας. Η τραχεία χωρίζεται σε σωλήνες που λέγονται βρόγχοι, οι οποίοι με τη σειρά τους χωρίζονται σε κλάδους που λέγονται βρογχιόλια και καταλήγουν σε μικροσκοπικούς σάκους που ονομάζονται κυψελίδες.
Πολλά μικρά αγγεία έρχονται σε επαφή με τις κυψελίδες και απορροφούν από αυτές το οξυγόνο του εισπνεόμενου αέρα ενώ ταυτόχρονα αποδίδουν προς αυτές το διοξείδιο του άνθρακα που έχει σχηματιστεί στο σώμα. Αυτό το τελευταίο αποβάλλεται στο περιβάλλον με την εκπνοή.
Ανάμεσα στους δύο πνεύμονες βρίσκεται το μεσοθωράκιο, μέρος του οποίου είναι η καρδιά, ο οισοφάγος και τα μεγάλα αγγεία. Επίσης, στο μεσοθωράκιο βρίσκονται οι λεμφαδένες που παροχετεύουν τη λέμφο από τους πνεύμονες.
Ανάπτυξη του καρκίνου του πνεύμονα
Ο καρκίνος του πνεύμονα μπορεί να ξεκινήσει από τα κύτταρα των βρόγχων, των βρογχιολίων ή των κυψελίδων. Στα γονίδια των κυττάρων αυτών δημιουργούνται μεταλλάξεις (π.χ. υπό την επίδραση ουσιών που περιέχει ο καπνός) που έχουν σαν αποτέλεσμα τα κύτταρα να πολλαπλασιάζονται με γρηγορότερο ρυθμό. Στην αρχή εμφανίζονται περιοχές με προκαρκινικές αλλοιώσεις οι οποίες δεν είναι ακόμη εμφανείς στην ακτινογραφία και δεν προκαλούν συμπτώματα.
Με την πάροδο του χρόνου, όμως, οι αλλοιώσεις αυτές μπορεί να μεταλλαχθούν σε καρκίνο. Τότε αποκτούν την ικανότητα να δημιουργούν νέα αγγεία τα οποία τρέφουν τον όγκο, ο οποίος μεγαλώνει αρκετά ώστε να είναι εμφανής σε απεικονιστικές εξετάσεις όπως η ακτινογραφία και η αξονική θώρακος.
Σε κάποιο σημείο της εξέλιξης της νόσου τα καρκινικά κύτταρα μπορεί να αποκτήσουν την ικανότητα να διαφεύγουν από την πρωτοπαθή εστία και να μεταναστεύουν είτε στους λεμφαδένες είτε σε άλλα όργανα του σώματος (μεταστάσεις).
Επιδημιολογικά στοιχεία
Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο δεύτερος σε συχνότητα εμφάνισης καρκίνος τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Ο μέσος όρος ηλικίας κατά τη διάγνωση είναι περίπου 71.
Στο σύνολο του πληθυσμού, η πιθανότητα ενός ατόμου να αναπτύξει καρκίνο του πνεύμονα στη διάρκεια της ζωής του είναι περίπου 1 στις 15. Ωστόσο, για τους καπνιστές ο κίνδυνος είναι πολύ υψηλότερος, ενώ για τους μη καπνιστές ο κίνδυνος είναι χαμηλότερος.
Τα ποσοστά εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα ανάμεσα στους άνδρες μειώνονται σταθερά εδώ και πολλά χρόνια, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στις γυναίκες μόλις πρόσφατα άρχισαν να ελαττώνονται, μετά από μια μεγάλη περίοδο συνεχούς αύξησης.
Αιτιολογικοί παράγοντες
Το κάπνισμα ή η έκθεση στον καπνό με οποιαδήποτε μορφή είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα. Οι μη καπνιστές που αναπνέουν τον καπνό άλλων (παθητικοί καπνιστές) διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της ασθένειας.
Εάν κάποιος καπνίζει, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα με τη διακοπή του καπνίσματος. Εάν κάποιος έχει διαγνωσθεί με καρκίνο του πνεύμονα και υποβάλλεται σε ογκολογική θεραπεία, η έρευνα έχει δείξει ότι η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Αν και το κάπνισμα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου, ένας στους πέντε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα δεν έχει καπνίσει ποτέ. Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την έκθεση στον αμίαντο και το ραδόνιο, αν και σε ορισμένους ασθενείς δεν υπάρχει καμία γνωστή αιτία που να προκάλεσε καρκίνο του πνεύμονα.
Συμπτώματα και διάγνωση
Τα κυριότερα συμπτώματα από τον καρκίνο του πνεύμονα είναι τα εξής:
- Συνεχιζόμενος βήχας ή αλλαγή προϋπάρχοντος χρόνιου βήχα
- Λοίμωξη του πνεύμονα που δεν περνάει ή υποτροπιάζει συχνά
- Αποβολή αίματος με τα πτύελα
- Βράχνιασμα της φωνής που δεν περνάει
- Λαχάνιασμα και αναπνευστικός συριγμός
- Πόνος του θώρακα κατά το βήχα ή τη βαθιά εισπνοή
- Απώλεια όρεξης και βάρους
- Δυσκολία στην κατάποση
- Μεγάλη κόπωση και υπνηλία
Συνήθως η διάγνωση γίνεται στα πλαίσια της διερεύνησης κάποιων από τα παραπάνω συμπτώματα. Η πρώτη εξέταση που γίνεται είναι συνήθως μια ακτινογραφία θώρακος, στην οποία μπορεί να φαίνεται ο καρκίνος του πνεύμονα. Ακολούθως, πραγματοποιείται αξονική τομογραφία θώρακος (CT) για τον ακριβή καθορισμό της θέσης του όγκου και την εκτίμηση των λεμφαδένων του μεσοθωρακίου. Στη συνέχεια, είναι απαραίτητη η λήψη βιοψίας από τον καρκίνο ή και από τυχόν ύποπτους λεμφαδένες, αφού ο ιστολογικός τύπος του όγκου σε συνδυασμό με την έκταση της νόσου θα καθορίσουν το είδος της θεραπείας. Η βιοψία γίνεται συνήθως με βρογχοσκόπηση και ορισμένες φορές, όταν αυτό δεν είναι εφικτό, μπορεί να γίνει με διαδερμική παρακέντηση της μάζας υπό απεικονιστική καθοδήγηση με CT. Τέλος, σε κάποιες περιπτώσεις η ταυτοποίηση του όγκου μπορεί να γίνει με κυτταρολογική εξέταση των πτυέλων του ασθενούς.
Άλλες διαγνωστικές εξετάσεις που μπορεί να γίνουν είναι:
- CT κοιλίας και εγκεφάλου
- Σπινθηρογράφημα οστών
- PET–CT
- Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα (EUS)
Τύποι καρκίνου του πνεύμονα
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι καρκίνου του πνεύμονα
1. Μη Μικροκυτταρικός Καρκίνος Πνεύμονα (ΜΜΚΠ): αντιστοιχεί στο 85% έως 90% των περιπτώσεων και χωρίζεται σε 3 υπο-τύπους, οι οποίοι παρουσιάζουν διαφορές στην εμφάνιση των κυττάρων τους στο μικροσκόπιο, αλλά ανήκουν στην ίδια ομάδα γιατί η θεραπεία και η πρόγνωσή τους είναι παρόμοια.
- Αδενοκαρκίνωμα: αντιστοιχεί στο 40% περίπου των περιπτώσεων και αν και εμφανίζεται κατά κύριο λόγω σε άτομα με ιστορικό καπνίσματος, ωστόσο είναι ο πιο συχνός καρκίνος πνεύμονα σε μη καπνιστές. Αφορά πιο συχνά σε γυναίκες και σε σχετικά νεότερα άτομα.
- Πλακώδες καρκίνωμα: αντιστοιχεί στο 30% περίπου των περιπτώσεων και σχετίζεται με ιστορικό καπνίσματος. Συνήθως εντοπίζεται κεντρικά στους πνεύμονες, κοντά στους βρόγχους.
- Καρκίνωμα από μεγάλα κύτταρα: αντιστοιχεί στο 15% περίπου των περιπτώσεων. Μία υποομάδα του, που ονομάζεται μεγαλοκυτταρικό νευροενδοκρινικό καρκίνωμα, μοιάζει πολύ με το μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα.
2. Μικροκυτταρικός Καρκίνος Πνεύμονα (ΜΚΠ): αντιστοιχεί στο 15% περίπου των περιπτώσεων και ονομάζεται έτσι λόγω του μικρού μεγέθους που έχουν τα κύτταρά του στο μικροσκόπιο. Είναι πολύ σπάνιο να εμφανιστεί σε μη καπνιστές. Συνήθως, έχει την τάση για γρήγορη ανάπτυξη και πρώιμη εμφάνιση μεταστάσεων. Παρόλα αυτά, συνήθως παρουσιάζει ταχεία ανταπόκριση στη χημειοθεραπεία και την ακτινοθεραπεία.
Θεραπεία / Ακτινοθεραπεία
Θεραπεία
Η θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα περιλαμβάνει τη χειρουργική αφαίρεση, την ακτινοθεραπεία και τη χημειοθεραπεία καθώς και το συνδυασμό των παραπάνω θεραπειών.
Ακτινοθεραπεία
Στις περιπτώσεις μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα αρχικού σταδίου, η πρώτη θεραπευτική επιλογή είναι συνήθως η χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Αν για λόγους υγείας ο ασθενής δεν μπορεί να υποβληθεί σε χειρουργείο τότε η ακτινοθεραπεία, και ιδιαίτερα η τεχνική που ονομάζεται στερεοτακτική εξωκρανιακή ακτινοθεραπεία, μπορεί να προσφέρει πολύ καλά αποτελέσματα που φτάνουν σε τοπικό έλεγχο της νόσου μέχρι και στο 90% των περιπτώσεων [1].
Για μεγαλύτερους, πιο επιθετικούς όγκους (ΜΜΚΠ) που είναι ανεγχείρητοι η κύρια θεραπεία είναι η ακτινοθεραπεία σε συνδυασμό συχνά με χημειοθεραπεία. Η χημειοθεραπεία συνήθως χορηγείται ταυτόχρονα με την ακτινοθεραπεία, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χορηγηθεί πριν από αυτή. Η ακτινοθεραπεία έχει, επίσης, ένδειξη μετά από χειρουργείο όταν δεν έχει γίνει πλήρης αφαίρεση του όγκου ή όταν αυτός υποτροπιάσει.
Στην περίπτωση του μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα η ακτινοθεραπεία έχει ένδειξη μετά το τέλος της χημειοθεραπείας, κυρίως στο περιορισμένο στάδιο της νόσου, ενώ έχει θέση και η προφυλακτική ακτινοβόληση του εγκεφάλου στους περισσότερους ασθενείς.
Στην εξωτερική ακτινοθεραπεία χρησιμοποιούνται ακτίνες Χ (φωτόνια) υψηλής ενέργειας για τη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα. Οι ακτίνες παράγονται από ένα μηχάνημα το οποίο ονομάζεται γραμμικός επιταχυντής και βρίσκεται σε απόσταση από το σώμα του ασθενή. Η τρισδιάστατη σύμμορφος ακτινοθεραπεία (Three Dimensional Conformal Radiotherapy – 3D–CRT) είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη τεχνική εξωτερικής ακτινοθεραπείας, ενώ η ακτινοθεραπεία διαμορφούμενης έντασης (Intensity Modulated Radiotherapy – IMRT), μια βελτιωμένη εκδοχή της 3D-CRT που επικεντρώνει τη δόση στο στόχο αποφεύγοντας του φυσιολογικούς ιστούς, κερδίζει συνεχώς έδαφος τα τελευταία χρόνια.
Η εφαρμογή της IMRT έκανε απαραίτητη τη χρησιμοποίηση ολοένα πιο σύγχρονων και μεγαλύτερης ακρίβειας συστημάτων απεικόνισης του ακτινοβολούμενου στόχου πριν από την εκάστοτε συνεδρία ακτινοθεραπείας (ακτινοθεραπεία υπό απεικονιστική καθοδήγηση – Image Guided Radiotherapy – IGRT). Επίσης, στην περίπτωση του καρκίνου του πνεύμονα η κίνηση του όγκου με την αναπνοή κάνει συχνά απαραίτητη τη χρήση τεχνικών με βάση τις οποίες μπορούμε να καθορίσουμε το εύρος της κίνησης αυτής και να προσαρμόσουμε ανάλογα το πλάνο της ακτινοθεραπείας (4D–CT).
Είναι σημαντικό η λήψη της θεραπευτικής απόφασης να λαμβάνεται μετά από ενημέρωση του ασθενούς για τις θεραπευτικές επιλογές και τις πιθανές επιπλοκές ή τοξικότητες που τις συνοδεύουν.
Οι σύγχρονες τεχνικές ακτινοθεραπείας έχουν πετύχει να μειώσουν τις παρενέργειες από τη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα. Η επικέντρωση των υψηλών δόσεων στο στόχο με τη μεγαλύτερη δυνατή αποφυγή των φυσιολογικών οργάνων, χάριν στην IMRT και τη στερεοτακτική ακτινοθεραπεία, αλλά και η ασφάλεια ότι οι δόσεις αυτές πετυχαίνουν με απόλυτη ακρίβεια το στόχο αυτό, χάριν στην IGRT και τη 4D-CT, έχουν καταστήσει την ακτινοθεραπεία ως μια εξαιρετικά ασφαλή μέθοδο θεραπείας του καρκίνου του πνεύμονα. Έτσι, σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να χορηγήσουμε τις υψηλές δόσεις ακτινοβολίας, που είναι απαραίτητες για την αύξηση του θεραπευτικού αποτελέσματος, διατηρώντας τις παρενέργειες σε χαμηλά επίπεδα.
Η ακτινοθεραπεία είναι μια αναίμακτη θεραπεία, της οποία οι παρενέργειες σχετίζονται με τις περιοχές του θώρακα που ακτινοβολούνται. Έτσι, σε μικρούς περιφερειακούς όγκους δεν περιμένουμε ιδιαίτερες παρενέργειες, ενώ σε μεγάλους όγκους και περιπτώσεις ακτινοβόλησης του μεσοθωρακίου λόγω λεμφαδενοπάθειας μπορεί να εμφανιστεί πνευμονίτιδα (η οποία εκφράζεται κυρίως σαν ξηρός βήχας) και οισοφαγίτιδα (η οποία εκφράζεται με δυσκολία και πόνο στην κατάποση). Οι παρενέργειες της ακτινοθεραπείας είναι πιο συχνές και μεγαλύτερου βαθμού όταν αυτή συνδυάζεται με ταυτόχρονη χημειοθεραπεία. Συνήθως, οι οξείες παρενέργειες της ακτινοθεραπείας θεραπεύονται σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά το τέλος της.
Η προσέγγισή μας
Από την πρώτη σας επίσκεψη στο Κέντρο Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας του Metropolitan Hospital είστε το επίκεντρο μιας αφοσιωμένης ομάδας ειδικών που θα εξατομικεύσουν κάθε πτυχή της θεραπείας ανάλογα με τη μοναδική σας περίπτωση. Η εξειδικευμένη αυτή ομάδα εκτός από τους ακτινοθεραπευτές ογκολόγους περιλαμβάνει: τμήμα ιατρικής φυσικής, αποτελούμενο από ακτινοφυσικούς εξειδικευμένους στις τελευταίες τεχνολογίες της ακτινοθεραπείας, τεχνολόγους ακτινοθεραπείας, νοσηλευτικό προσωπικό και γραμματειακή υποστήριξη. Επίσης, η ομάδα μας βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τις άλλες ιατρικές ειδικότητες που εμπλέκονται στη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα, όπως οι θωρακοχειρουργοί, οι πνευμονολόγοι και οι παθολόγοι ογκολόγοι αλλά και οι ακτινολόγοι, οι πυρηνικοί ιατροί, οι παθολογοανατόμοι και οι μοριακοί βιολόγοι, ώστε να εξασφαλιστεί ότι θα λάβετε την πιο εξατομικευμένη, σύγχρονη και αποτελεσματική θεραπεία με τις λιγότερες δυνατές παρενέργειες.
Οι υπερσύγχρονες ακτινοθεραπευτικές τεχνικές και οι ικανότητες ιατρών με εκπαίδευση σε κέντρα αναφοράς της Ευρώπης και των ΗΠΑ εξασφαλίζουν τη στόχευση των όγκων με μεγαλύτερη ακρίβεια από ποτέ, χορηγώντας τη μέγιστη ποσότητα ακτινοβολίας με τις ελάχιστες βλάβες στα υγιή κύτταρα.
Στο Metropolitan Hospital προσφέρουμε τις πιο σύγχρονες ακτινοθεραπευτικές τεχνικές για τη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα, συμπεριλαμβανομένων:
- Τρισδιάστατη σύμμορφος ακτινοθεραπεία (Three Dimensional Conformal Radiotherapy – 3D–CRT): πρόκειται για τεχνική στην οποία για το σχεδιασμό του πλάνου θεραπείας χρησιμοποιούνται τρισδιάστατες εικόνες από αξονική τομογραφία, με αποτέλεσμα τα πεδία ακτινοβόλησης να διαμορφώνονται με βάση το ακριβές σχήμα του όγκου-στόχου αλλά την καλύτερη δυνατή αποφυγή των γειτονικών φυσιολογικών οργάνων (βλ. σχ.). Με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται η ακρίβεια στη στόχευση του καρκίνου του πνεύμονα και μειώνεται η δόση στους πέριξ υγιείς ιστούς σε σχέση με τις παλιότερες 2D ακτινοθεραπευτικές τεχνικές. Ταυτόχρονα, έχουμε τη δυνατότητα μέσω της μελέτης ειδικών διαγραμμάτων (βλ. σχ.) που ονομάζονται Ιστογράμματα Δόσης – Όγκου (Dose Volume Histograms – DVH) να γνωρίζουμε την ακριβή δόση που λαμβάνει το κάθε ποσοστό του όγκου του πνεύμονα και των φυσιολογικών ιστών. Με αυτόν τον τρόπο επιλέγουμε το πλάνο ακτινοθεραπείας που προσφέρει τη βέλτιστη κάλυψη του στόχου και την ελάχιστη ακτινοβόληση των φυσιολογικών οργάνων. Συγκεκριμένα, προσέχουμε το πλάνο που θα επιλεγεί να σχετίζεται με ποσοστά ήπιων παρενεργειών μικρότερα από 10% και με ποσοστά σοβαρών παρενεργειών μικρότερα από 0.5%.
- Ακτινοθεραπεία διαμορφούμενης έντασης (Intensity Modulated Radiotherapy – IMRT): πρόκειται για έναν προηγμένο τύπο υψηλής ακρίβειας και στόχευσης ακτινοβολίας η οποία αποτελεί την επόμενη γενιά της τρισδιάστατης σύμμορφης ακτινοθεραπείας (3D-CRT) που χρησιμοποιείται στα περισσότερα ακτινοθεραπευτικά κέντρα στην Ελλάδα. Η IMRT, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα, βελτιώνει περαιτέρω τη δυνατότητα προσαρμογής των υψηλών δόσεων της ακτινοβολίας στο σχήμα του όγκου του πνεύμονα και με αυτόν τον τρόπο επιτρέπει την ελάττωση της δόσης που λαμβάνει το υγιές παρέγχυμα του πνεύμονα και ο οισοφάγος. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται η πιθανότητα εμφάνισης παρενεργειών από τα παραπάνω όργανα.
- Ακτινοθεραπεία υπό απεικονιστική καθοδήγηση (Image Guided Radiotherapy – IGRT) και αξονική τομογραφία τεσσάρων διαστάσεων (4D–CT): Οι όγκοι του πνεύμονα χαρακτηρίζονται, ανάλογα και με την εντόπισή τους, από άλλοτε άλλη κινητικότητα σχετιζόμενη με τις αναπνευστικές κινήσεις.
Θεραπεία
Στο Κέντρο Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας του Metropolitan Hospital χρησιμοποιούμε προηγμένες τεχνικές καταγραφής της κίνησης του όγκου του πνεύμονα καθώς αυτός ακολουθεί τις αναπνευστικές κινήσεις (Real time Position Management System – RPM) κατά την πραγματοποίηση της αξονικής τομογραφίας σχεδιασμού του πλάνου ακτινοθεραπείας (4D–CT). Με αυτή την τεχνική υπάρχει η δυνατότητα είτε να σχεδιάσεις όλες τις θέσεις που μπορεί να βρίσκεται ο όγκος κατά τη διάρκεια των αναπνευστικών κινήσεων και να τις συμπεριλάβεις στα πεδία ακτινοβολίας (ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα αστοχίας) (βλ. εικόνα), είτε να ακτινοβολήσεις τον όγκο σε μία συγκεκριμένη φάση της αναπνοής (οπότε έχεις τη δυνατότητα να μειώσεις το μέγεθος των ακτινοθεραπευτικών πεδίων) (RPM Respiratory Gating System).
- Τέλος, η ακτινοθεραπεία μπορεί να γίνει υπό απεικονιστική καθοδήγηση (IGRT), δηλαδή έλεγχο της ορθής τοποθέτησης του ασθενή πριν από τη συνεδρία και τη χορήγηση της ακτινοβολίας, ώστε να εξασφαλίσουμε την απόλυτη και ασφαλή κάλυψη του στόχου σε καθημερινή βάση.
Συγκεκριμένα, έχουμε τη δυνατότητα τρισδιάστατης απεικόνισης του θώρακα με τη χρήση του ενσωματωμένου στο γραμμικό επιταχυντή αξονικού τομογράφου (Cone Beam CT, Varian Trilogy®). Μετά τη λήψη των εικόνων γίνεται σύγκριση με τις αντίστοιχες εικόνες από το σχεδιασμό της θεραπείας και τυχόν διαφορές διορθώνονται αυτόματα με τις κατάλληλες κινήσεις του κρεβατιού θεραπείας.
Η τρισδιάστατη απεικόνιση, εκτός από τη θέση του ασθενή, μας επιτρέπει να ελέγχουμε και τη θέση, το μέγεθος και το σχήμα του όγκου του πνεύμονα (βλ. εικόνα), με αποτέλεσμα να μπορούμε να τροποποιήσουμε εγκαίρως τη θεραπεία μας σε περίπτωση που κάτι από όλα αυτά αλλάξει - Δυνατότητα σύντηξης (fusion) των εικόνων της αξονικής τομογραφίας σχεδιασμού με εικόνες PET–CT: Με αυτόν τον τρόπο ο ακτινοθεραπευτής ογκολόγος έχει τη δυνατότητα να σχεδιάσει με μεγάλη ακρίβεια τον όγκο του πνεύμονα, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που ο όγκος έχει προκαλέσει απόφραξη κάποιου βρόγχου και είναι πολύ δύσκολο να τον ξεχωρίσει κανείς από την προκαλούμενη ατελεκτασία
- Ενδοβρογχική Βραχυθεραπεία (HDR): Στη βραχυθεραπεία γίνεται τοποθέτηση ραδιενεργών πηγών σε επαφή με τον καρκίνο του πνεύμονα μέσω των βρόγχων, υπό βρογχοσκοπική και απεικονιστική καθοδήγηση (ακτινοσκόπηση ή/και αξονική τομογραφία). Οι ενδείξεις της τεχνικής είναι κατά κύριο λόγω για ανακούφιση των συμπτωμάτων του ασθενή (κυρίως δύσπνοια), ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που ο ασθενής έχει ξανακτινοβοληθεί στο παρελθόν στην ίδια περιοχή. Η απότομη εξασθένιση της δόσης σε μικρή απόσταση από τις ραδιενεργές πηγές μας δίνει τη δυνατότητα να χορηγήσουμε μεγάλη δόση ακτινοβολίας στον όγκο αποφεύγοντας ταυτόχρονα τα γειτονικά όργανα
