Δωρεάν πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμα φάρμακα.
Σημαντικά αποτελέσματα για τη χρήση της ανοσοθεραπείας ως θεραπεία συντήρησης μετά από συνδυασμένη χημειο-ακτινοθεραπεία, αυξάνει σημαντικά την επιβίωση
Ανοσοθεραπεία στο κακόηθες μελάνωμα.
Οι εξελίξεις στη θεραπεία του μελανώματος εξακολουθούν να είναι συνεχείς και σημαντικές και αυτό είναι ιδιαίτερα παρήγορο, καθώς στις ΗΠΑ το 2016, διαγνώστηκαν 76.380 νέες περιπτώσεις μελανώματος και σημειώθηκαν 10.130 θάνατοι από τη συγκεκριμένη ασθένεια.
Το μεταστατικό μελάνωμα αποτελεί ένα πρότυπο θεραπείας για τις στοχευμένες θεραπείες και για την ανοσοθεραπεία, καθώς και για τους συνδυασμούς αυτών.
H ανοσοθεραπεία και οι εξελίξεις της αποτελούν τη ναυαρχίδα στη θεραπεία του μεταστατικού μελανώματος.
Πολλές μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη είτε με τους αναστολείς των σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού (checkpoint inhibitors), είτε με την ογκολυτική ανοσοθεραπεία ή και με εμβόλια, μονοκλωνικά αντισώματα και κυτταροκίνες.
Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (US Food and Drug Administration, FDA) επέκτεινε την έγκριση για την πεμπρολιζουμάμπη (pembrolizumab) (Keytruda) και τη νιβολουμάμπη (nivolumab) (Opdivo) ως θεραπεία πρώτης γραμμής.
Ενέκρινε δε και τον συνδυασμό nivolumab + ipilimumab, ανεξάρτητα εάν οι ασθενείς είχαν μεταλλάξεις στο BRAF.
Με τον συνδυασμό αυτό σημειώθηκαν ανταποκρίσεις 60% σε σύγκριση με 40% της νιβολουμάμπης ή/και της πεμπρολιζουμάμπης και 10-15% της ιπιλιμουμάμπης (ipilimumab).
H διετής επιβίωση με τον παραπάνω συνδυασμό ανέρχεται στο 63,8%.
Βέβαια, η τοξικότητα είναι σημαντική και συζητήσιμη και αποτελεί εμπόδιο για την ευρεία χρήση των φαρμάκων αυτών σε συνδυασμό.
Ανακοινώθηκε πρόσφατα ότι στους ασθενείς που είναι ανθεκτικοί στην ιπιλιμουμάμπη, η πεμπρολιζουμάμπη επιτυγχάνει καλύτερο ελεύθερο νόσου διάστημα και καλύτερη επιβίωση σε σχέση με τη χημειοθεραπεία (14,7 μήνες έναντι 11 μήνες).
Όταν δε χορηγηθεί σε μεγάλη δόση (10 mg/kg) μειώνει τον κίνδυνο θανάτου κατά 33%.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η κλινική εφαρμογή της ογκολυτικής ανοσοθεραπείας με Τ-VEC (talimogene laherparepvec) που είναι γενετικά τροποποιημένος ιός του έρπητα, ο οποίος στοχεύει τα καρκινικά κύτταρα.
Έχει λάβει έγκριση από το FDA τo 2015 και τώρα δοκιμάζεται σε συνδυασμό με την πεμπρολιζουμάμπη.
Η πρώτη έγχυση του φαρμάκου στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε στην Α ́ ογκολογική κλινική του θεραπευτηρίου Metropolitan.
Σε ομάδα υψηλού κινδύνου για υποτροπή μετά τη χειρουργική αντιμετώπιση της τοπικής νόσου, η ιπιλιμουμάμπη σε δόση των 10 mg/kg έδειξε μείωση του κινδύνου θανάτου κατά 28%, σε 950 ασθενείς, όταν συγκρίθηκε με εικονικό φάρμακο.
Σε πρόσφατη ανακοίνωση (ESMO 2017) φάνηκε ότι η χορήγηση της νιβολουμάμπης, σε ασθενείς σταδίου ΙΙΙ, υπερτερεί σημαντικά της ιπιλιμουμάμπης στο ελεύθερο μέχρι την υποτροπή διάστημα.
Αναμένονται τα αποτελέσματα για τη συνολική επιβίωση.
Η Α ́ Ογκολογική Κλινική αποτελεί Κέντρο Αναφοράς περιστατικών με κακόηθες μελάνωμα δέρματος ή οφθαλμού.
Συνεργάζεται με έγκριτα κέντρα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό (Ευρώπη και ΗΠΑ), συμμετέχοντας σε πολυκεντρικές κλινικές μελέτες.
Αυτό επιτρέπει στους ασθενείς να έχουν πρόσβαση σε νέα φάρμακα πριν ακόμη αυτά κυκλοφορήσουν στη χώρα μας, μέσω ερευνητικών πρωτοκόλλων ή προγραμμάτων πρώιμης πρόσβασης.
Έτσι, ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα μπορεί να έχουν πρόσβαση, εντελώς δωρεάν, σε πολύ ακριβές καινοτόμες θεραπείες με φάρμακα που δεν αποζημιώνονται από το ελληνικό Δημόσιο.
Ανοσοθεραπεία στον καρκίνο του πνεύμονα.
Καρκίνος του πνεύμονα: μια παγκόσμια επιδημία.
Κάθε χρόνο σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι (1,8 εκατομμύρια) διαγιγνώσκονται παγκόσμια με καρκίνο του πνεύμονα, ενώ σημειώνονται 1,6 εκατομμύρια θάνατοι από τη νόσο αυτή, που αποτελεί πλέον ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα υγείας, μια παγκόσμια επιδημία.
Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου στους άνδρες και η τρίτη συχνότερη στις γυναίκες.
Όμως, συνιστά τη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο σε παγκόσμιο επίπεδο και για τα δύο φύλα.
Στη χώρα μας, ο καρκίνος του πνεύμονα στερεί τη ζωή σε 7.000 ανθρώπους ετησίως, έχει δυστυχώς σταθερά ανοδική πορεία στην Ελλάδα που συμπορεύεται με τα υψηλά ποσοστά καπνιστών.
Παρόλα αυτά σήμερα, με τις τεράστιες προόδους στην ογκολογική έρευνα, ο καρκίνος του πνεύμονα δεν είναι ανίκητος.
Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση για την πρόληψη, για τη διακοπή του καπνίσματος, αλλά και για τις νέες θεραπευτικές επιλογές είναι πρωταρχικής σημασίας.
Σε μεγάλη τυχαιοποιημένη μελέτη σε ασθενείς με ανεγχείρητο καρκίνο του πνεύμονα σταδίου III, φάνηκε ότι η προσθήκη της ανοσοθεραπείας ως θεραπεία συντήρησης μετά από συνδυασμένη χημειο-ακτινοθεραπεία, αυξάνει σημαντικά την επιβίωση χωρίς υποτροπή της νόσου
Ανοσοθεραπεία - καινοτόμος θεραπευτική επιλογή στον καρκίνο του πνεύμονα.
Μέχρι σήμερα, οι κλασικές θεραπευτικές επιλογές στον καρκίνο του πνεύμονα περιλαμβάνουν τη χημειοθεραπεία και τις στοχευμένες θεραπείες για μικρές υποομάδες ασθενών, των οποίων ο όγκος φέρει συγκεκριμένες μοριακές αλλαγές (μεταλλάξεις EGFR, αναδιατάξεις ALK).
Εδώ και λίγο καιρό έχει προστεθεί στη θεραπευτική μας φαρέτρα και η ανοσοθεραπεία, με μονοκλωνικά αντισώματα που «μπλοκάρουν» σημεία ελέγχου του ανοσολογικού συστήματος, «απελευθερώνοντας» ειδική ανοσολογική απάντηση εναντίον των καρκινικών κυττάρων και δημιουργώντας «ανοσολογική μνήμη».
Η ανοσοθεραπεία χαρακτηρίζεται από πολύ καλό προφίλ ασφάλειας και τοξικότητας, καθώς και σημαντικές ανταποκρίσεις που έχουν διάρκεια, ενώ προσφέρει σημαντική βελτίωση επιβίωσης!
Μακρόχρονες επιβιώσεις είναι πλέον εφικτές ακόμη και σε ασθενείς με μεταστατική νόσο, που πριν από λίγα χρόνια είχαν πτωχές θεραπευτικές επιλογές.
Φαίνεται επίσης ότι η ανοσοθεραπεία μπορεί να είναι περισσότερο αποτελεσματική σε καρκίνους με πολλές μεταλλάξεις, όπως συχνά προκαλεί το κάπνισμα στον καρκίνο του πνεύμονα.
Σήμερα, με τις τεράστιες προόδους στην ογκολογική έρευνα, ο καρκίνος του πνεύμονα δεν είναι ανίκητος. Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση για την πρόληψη, για τη διακοπή του καπνίσματος, αλλά και για τις νέες θεραπευτικές επιλογές είναι πρωταρχικής σημασίας
Υπάρχουν σήμερα σημαντικές μελέτες με ανοσοθεραπεία στη 2η γραμμή μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, μετά από αποτυχία της χημειοθεραπείας, που απέδειξαν την υπεροχή της ανοσοθεραπείας έναντι της κλασικής χημειοθεραπείας, σε ανταποκρίσεις αλλά και σε επιβίωση.
Και τα δύο anti-PD1 αντισώματα (nivolumab, pembrolizumab) είναι εγκεκριμένα για χρήση στη 2η γραμμή, ανεξαρτήτως ιστολογικού τύπου.
Επιπλέον, τον Οκτώβριο 2016, ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα μιας σημαντικής μελέτης στην 1η γραμμή θεραπείας, που ανέδειξαν, για πρώτη φορά, υπεροχή της μονοθεραπείας με anti-PD1 αντίσωμα (pembrolizumab) έναντι της κλασικής χημειοθεραπείας με βάση την πλατίνα.
Η μελέτη αφορούσε αποκλειστικά σε ασθενείς με υπερέκφραση ενός βιολογικού δείκτη, ≥50% έκφραση του PDL-1.
Στον καρκίνο του πνεύμονα όσο πιο θετική είναι η έκφραση του PD-L1 τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα οφέλους του ασθενούς με καρκίνο από την ανοσοθεραπεία.
Σήμερα, με βάση τη θεαματική διαφορά στη συνολική επιβίωση με την πεμπρολιζουμάμπη έναντι της χημειοθεραπείας, η εν λόγω ανοσοθεραπεία είναι η εγκεκριμένη επιλογή ως αρχική θεραπεία σε αυτή την υποομάδα νεοδιαγνωσθέντων ασθενών με ≥50% PD-L1 (30% περίπου του συνόλου).
Επιπλέον, στρατηγικές που βρίσκονται σε προχωρημένη ανάπτυξη είναι οι συνδυασμοί ανοσοθεραπειών καθώς και οι συνδυασμοί ανοσοθεραπείας με χημειοθεραπεία, με αρχικά εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Πρόσφατα ανακοινώθηκαν για πρώτη φορά σημαντικά αποτελέσματα για τη χρήση της ανοσοθεραπείας ως θεραπεία συντήρησης σε πιο πρώιμα στάδια καρκίνου του πνεύμονα.
Έτσι, φάνηκε σε μεγάλη τυχαιοποιημένη μελέτη σε ασθενείς με ανεγχείρητο καρκίνο του πνεύμονα σταδίου III, ότι η προσθήκη της ανοσοθεραπείας ως θεραπεία συντήρησης μετά από συνδυασμένη χημειο-ακτινοθεραπεία, αυξάνει σημαντικά την επιβίωση χωρίς υποτροπή της νόσου.
Ο αντι-PD-L1 παράγοντας durvalumab ως θεραπεία συντήρησης μείωσε τον κίνδυνο υποτροπής της νόσου κατά 48% και αποτελεί την πρώτη ανοσοθεραπεία που έλαβε έγκριση από τον FDA για καρκίνο πνεύμονα σταδίου ΙΙΙ.
Συμπερασματικά, σε κάθε ασθενή με νέα διάγνωση προχωρημένου μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα πρέπει να γίνεται έλεγχος στο υλικό βιοψίας για έκφραση του βιοδείκτη PD-L1, καθώς σε υψηλή έκφραση (≥50%) η ανοσοθεραπεία αποτελεί και στη χώρα μας εγκεκριμένη και αποζημιούμενη από ασφαλιστικά ταμεία θεραπευτική επιλογή.
Επίσης, η ανοσοθεραπεία υπερέχει έναντι της χημειοθεραπείας στη 2η γραμμή (μετά από αποτυχία αρχικής χημειοθεραπείας με βάση την πλατίνα), στην περίπτωση αυτή και ανεξαρτήτως της έκφρασης του PD-L1.
Τέλος, και στην Ελλάδα εκτός από τα εγκεκριμένα φάρμακα οι ασθενείς έχουν πρόσβαση δωρεάν στις καινοτόμες θεραπείες και στον καρκίνο του πνεύμονα, μέσω προγραμμάτων πρώιμης πρόσβασης αλλά και συμμετοχής σε κλινικές μελέτες ήδη από την 1η γραμμή θεραπείας, διαθέσιμες στην Α ́ Ογκολογική Κλινική του Θεραπευτηρίου Metropolitan.
Τέλος, είναι αξιοσημείωτο ότι ανοσοθεραπεία χρησιμοποιείται τώρα και στον καρκίνο του νεφρού, του ουροθηλίου και τον καρκίνο της κεφαλής και του τραχήλου, ενώ κλινικές δοκιμές βρίσκονται σε εξέλιξη για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού.
Συμπερασματικά, οι εξελίξεις στην έρευνα και η ανοσοθεραπεία του καρκίνου είναι εντυπωσιακές, ενώ η αύξηση της επιβίωσης των συγκεκριμένων ασθενών συνεχής.
Όλα τα παραπάνω αυξάνουν την ελπίδα ιατρών, ερευνητών και ασθενών ότι είμαστε ένα βήμα πιο κοντά στην ίαση.
Είναι σημαντικό ότι οι Έλληνες καρκινοπαθείς μπορούν να έχουν πρόσβαση στα νέα φάρμακα.
