Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο δεύτερος σε συχνότητα παγκοσμίως καρκίνος στους άνδρες μετά τον καρκίνο του προστάτη και αντίστοιχα στις γυναίκες μετά τον καρκίνο του μαστού, αλλά είναι μακράν ο πιο θανατηφόρος. Χαρακτηριστικά, ο καρκίνος του πνεύμονα προκαλεί περισσότερους θανάτους συνολικά, από όσους προκαλούν ο καρκίνος του προστάτη, του μαστού και του παχέος εντέρου μαζί.
Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι ο καρκίνος του πνεύμονα αργεί πολύ να δώσει τα συμπτώματα εκείνα που θα οδηγήσουν τον ασθενή εγκαίρως στον ιατρό. 'Ετσι η νόσος συνήθως εντοπίζεται σε προχωρημένα στάδια μειώνοντας σημαντικά την πιθανότητα ριζικής ή επαρκούς αντιμετώπισης.
Παρόλ' αυτά, εάν ο καρκίνος του πνεύμονα διαγνωστεί εγκαίρως, δηλαδή σε πρώιμο στάδιο προτού εξαπλωθεί στους γειτονικούς ιστούς, στους λεμφαδένες ή σε άλλα όργανα, η πενταετής επιβίωση μπορεί να ξεπεράσει το 80%, ενώ στα πιο προχωρημένα στάδια συνήθως δε ξεπερνά το 25%.
Η κύρια αιτία του καρκίνου του πνεύμονα είναι το κάπνισμα, κυρίως το ενεργητικό, αλλά και το παθητικό. Ένας συστηματικά παθητικός καπνιστής έχει έως και 24% μεγαλύτερο κίνδυνο νόσησης από κάποιον που δεν εκτίθεται στον καπνό. Ο κίνδυνος για εμφάνιση της νόσου συσσωρεύεται με τα χρόνια, και συνήθως είναι συχνότερος σε άνδρες και γυναίκες άνω των 60 ετών. Το γονιδιακό προφίλ κάθε ανθρώπου σίγουρα έχει σημαντικό ρόλο και για αυτό σε κάποιες περιπτώσεις, η νόσος μπορεί να αφορά ακόμα και ανθρώπους χωρίς έκθεση στον καπνό ή σε άλλους επιβλαπτικούς παράγοντες.
Συμπτώματα όπως χρόνιος βήχας, αίμα στα πτύελα, απώλεια βάρους, επίμονο θωρακικό άλγος, βράγχος φωνής (βράχνιασμα), ανεξήγητη πτώση των βλεφάρων κ.ο.κ., είναι συμπτώματα που πρέπει να μας ενεργοποιήσουν άμεσα και να επισκεφθούμε τον Πνευμονολόγο μας.
Η διακοπή του καπνίσματος σε κάθε περίπτωση, αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα μιας και μειώνει σταδιακά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα, ακόμα και στους χρόνιους καπνιστές.
Παρά την τεράστια ανάγκη έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα, μέχρι πριν λίγα χρόνια δεν υπήρχε ειδική εξέταση στην οποία θα μπορούσαμε να στηριχτούμε. Πλέον, η αξονική τομογραφία θώρακα με χαμηλή δόση ακτινοβολίας (περίπου το 1/5 της κανονικής δόσης - low-dose CT ή LDCT, χωρίς τη χορήγηση σκιαγραφικού) που συνοδεύεται από εξελιγμένο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης (AI), που ξεχωρίζει τυχόν βλάβες σε πιθανά καλοήθεις ή κακοήθεις, αποτελεί ένα νέο και αποδεδειγμένα αποτελεσματικό εργαλείο για την πρώιμη διάγνωση της νόσου. Το εργαλείο αυτό πλεόν, αξιοποιείται σε οργανωμένα προγράμματα πρόληψης και πρώιμης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα, η αλλιώς “προγράμματα screening” τα οποία ξεκίνησαν στις ΗΠΑ και εφαρμόζονται πια στις περισσότερες αναπτυγμένες ιατρικά χώρες του κόσμου. Τα προγράμματα screening για τον καρκίνο του πνεύμονα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, μπορούν να μειώσουν την πιθανότητα θανάτου από τη νόσο έως και 25%
Ποιοι θεωρούνται υποψήφιοι για ένταξη σε πρόγραμμα πρόληψης και πρώιμης διάγνωσης για τον καρκίνο του πνεύμονα;
Άτομα άνω των 50-80 ετών, ενεργοί καπνιστές ή που έχουν διακόψει το κάπνισμα εντός των τελευταίων 15 ετών, άτομα με προσωπικό ιστορικό καρκίνου ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα σε συγγενή 1ου βαθμού, αποτελούν συνήθως τους υποψήφιους για ένταξη σε πρόγραμμα screening για τον καρκίνο του πνεύμονα.
Πως πραγματοποιείται αναλυτικότερα το πρόγραμμα;
Αρχικά ο υποψήφιος εξετάζεται στο ειδικό ιατρείο και εφόσον ενταχθεί στο πρόγραμμα, υποβάλλεται σε LDCT τα αποτελέσματα της οποίας αξιολογούνται από το ειδικό σύστημα ΑΙ και ακολούθως από εξειδικευμένη ομάδα ιατρών ακτινολόγων, πνευμονολόγων, ογκολόγων και θωρακοχειρουργών.
Αναλόγως των αποτελεσμάτων, τα εξετασθέντα άτομα υποβάλλονται σε παρακολούθηση με LDCT ή σε περαιτέρω έλεγχο. Αναλυτικότερα, εφόσον η αξονική δεν εντοπίσει κάποιο ύποπτο εύρημα για καρκίνο του πνεύμονα, τότε συνιστάται επανέλεγχος μετά από 1 έτος. Στην αντίθετη περίπτωση που εντοπιστεί κάποιο ύποπτο εύρημα, τότε είτε επαναλαμβάνεται νωρίτερα του έτους η LDCT (3 μήνες, 6 μήνες κτλ.), είτε συνιστάται να πραγματοποιηθεί η κατάλληλη διαγνωστική ή θεραπευτική εξέταση (πχ. Καθοδηγούμενη βρογχοσκόπηση – navigation bronchoscopy,ακτινολογική παρακέντηση, θωρακοχειρουργική ή ογκολογική αντιμετώπιση κτλ.).
Βασισμένο στα παραπάνω σημαντικά δεδομένα, το Metropolitan Hospital από το Δεκέμβριο του 2020, λειτουργεί το πρώτο στη χώρα μας οργανωμένο Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού & Προληπτικού ελέγχου για καρκίνο του πνεύμονα με την ονομασία «Πνευμόνων Υγεία».
Συνεπώς, άτομα άνω των 50-80 ετών, ενεργοί καπνιστές ή που έχουν διακόψει το κάπνισμα εντός των τελευταίων 15 ετών, άτομα με προσωπικό ιστορικό καρκίνου ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα σε συγγενή 1ου βαθμού, μπορούν πλέον και στη χώρα μας να ενταχθούν σε κάποιο ειδικό πρόγραμμα παρακολούθησης για τη νόσο, με σκοπό την πρόληψη ή διαφορετικά την έγκαιρη διάγνωση και τη ριζική θεραπεία.
Σε συνεργασία με το μη κερδοσκοπικό φορέα FairLife - Φροντίδα και Πρόληψη για τον καρκίνο του πνεύμονα, το Πρόγραμμα «Πνευμόνων Υγεία» προσφέρεται δωρεάν σε άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Τι επιτυγχάνεται με το Πρόγραμμα «Πνευμόνων Υγεία»;
Είναι σαφές λοιπόν, ότι απαραίτητη προϋπόθεση για τη ριζική θεραπεία από τον καρκίνο του πνεύμονα είναι η πρώιμη διάγνωση. Αυτή είναι που θα δώσει στον ασθενή τη δυνατότητα θεραπευτικού χειρουργείου, ή που θα βοηθήσει καταλυτικά όλες τις σύγχρονες ογκολογικές θεραπείες όπως η στοχεύουσα θεραπεία και η ανοσοθεραπεία σε συνδυασμό με τη χημειοθεραπεία και τη στερεοτακτική ακτινοθεραπεία να επιφέρουν τα εντυπωσιακά αποτελέσματα που παρακολουθούμε τα τελευταία χρόνια στη σύγχρονη Ογκολογία.
Ώρα για δράση
Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Πνεύμονα είναι η 1η Αυγούστου. Τα άτομα που αναγνώρισαν στον εαυτό τους κάποια από τα προαναφερθέντα στοιχεία, ας μην περιμένουν άλλο, ας ξεκινήσουν άμεσα δράση, κόβοντας αρχικά το κάπνισμα ή/και επιλέγοντας αυτή την εύκολη και ενδεχομένως σωτήρια εξέταση…
