Πολλές φορές αντιμετωπίζουμε στο ιατρείο ασθενείς που εμφανίζουν ισχιαλγία ή οσφυαλγία και στη μαγνητική τομογραφία αποκαλύπτεται μια κήλη, μια στένωση, ή μια αστάθεια στη σπονδυλική στήλη, η οποία προκαλεί πίεση ή/και ερεθισμό στους μυς και τα νεύρα με αποτέλεσμα τα παραπάνω δυσάρεστα συμπτώματα. Τι γίνεται τότε;
Ποιες θεραπευτικές επιλογές υπάρχουν;
Υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές με τη χειρουργική αντιμετώπιση να πρέπει, πάντα, να είναι η τελευταία επιλογή. Πριν από αυτήν και, ακόμα και πριν τα φάρμακα και τις μη επεμβατικές λύσεις, υπάρχουν οι αλλαγές του τρόπου ζωής όπως η αποφυγή της άρσης βάρους, η ενδυνάμωση κοιλιακών και ραχιαίων μυών, αλλά και η απλή ανάπαυση και ηπαρακολούθηση του ασθενούς από κάποιον ειδικό. Η απώλεια σωματικού βάρους παίζει επίσης κάποιο ρόλο, απαιτεί όμως την πάροδο αυξημένου χρονικού διαστήματος και, από μόνη της, έχει μέτρια αποτελεσματικότητα. Ο συνδυασμός των παραπάνω απλών παρεμβάσεων μπορεί να δώσει τη λύση έως και στο 70% των ασθενών. Ωστόσο, στην οξεία φάση του άλγους πολλές από τις παραπάνω παρεμβάσεις δεν είναι εφικτές όπως για παράδειγμα η ενδυνάμωση του παρασπονδυλικού μυϊκού συστήματος. Τα συμπτώματα μερικές φορές είναι τόσο έντονα που η/ο ασθενής έχει μεγάλη δυσκολία να περιμένει την πάροδο της οξείας φάσης και σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να αναζητούνται λύσεις για το καλό της/του ασθενούς μας.
Οι «άλλες» λύσεις
Για τις περιπτώσεις αυτές που οι παραπάνω απλές παρεμβάσεις δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστούν ή δεν έχουν αποτέλεσμα, υπάρχουν λύσεις πριν το χειρουργείο και μάλιστα πολλές. Συνήθως, το πρώτο βήμα είναι η λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων. Τα φάρμακα αποτελούν μια αποδεκτή λύση, έχουν όμως το μειονέκτημα ότι πολλές φορές απαιτείται να τα λαμβάνει ο ασθενής σε χρόνια βάση, κάποια από αυτά δεν είναι εφικτό και ασφαλές να χορηγούνται για παρατεταμένο χρονικό διάστημα και έχουν επιπλέον αρκετές αντενδείξεις και παρενέργειες που τα καθιστούν απαγορευτικά για μερικές κατηγορίες ασθενών. Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής δεν ξεπερνά συνήθως το 70%.
Όταν ένας ασθενής δεν δει βελτίωση με τη χρήση φαρμάκων ή είναι αδύνατο να λάβει την αγωγή λόγω αντενδείξεων ή παρενεργειών μπορεί να δοκιμάσει διάφορες μη επεμβατικές λύσεις πριν τη χειρουργική λύση. Μάλιστα υπάρχουν και ασθενείς που θέλουν, από μόνοι τους, να παρακάμψουν το «φαρμακευτικό βήμα» και να προχωρήσουν κατευθείαν σε μη επεμβατικές λύσεις, έτσι ώστε να αποφύγουν τη χρόνια λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων. Ανάμεσα στις λύσεις αυτές είναι οι ενέσεις αναλγητικού ή αντιφλεγμονώδους φαρμάκου τοπικά στο σημείο του πόνου και οι ενέσεις αντιφλεγμονώδους φαρμάκου στον επισκληρίδιο χώρο, μέσα δηλαδή στη σπονδυλική στήλη.
Οι παραπάνω μη επεμβατικές μέθοδοι αν χρησιμοποιηθούν σωστά μπορούν να φτάσουν ένα ποσοστό 70% επιτυχίας, και επομένως ο ασθενής να αποφύγει το χειρουργείο. Οι επισκληρίδιες εγχύσεις έχουν κατά κανόνα υψηλά ποσοστά επιτυχίας σε πόνους που ακολουθούν κατανομή νεύρου όπως η ισχιαλγία ενώ οι τοπικές ενέσεις λειτουργούν καλά σε τοπικούς πόνους όπως η οσφυαλγία. Σε περίπτωση που αποτύχουν οι παραπάνω επιλογές, και αποφασιστεί χειρουργική παρέμβαση, θα πρέπει έχουμε υπόψη ότι η αποτελεσματικότητά της κυμαίνεται σε παρόμοια ή και πιο ψηλά επίπεδα (70-90%).
Οζονοθεραπεία
Ανάμεσα στις μη επεμβατικές μεθόδους βρίσκεται και η χρήση του ιατρικού όζοντος. Αυτή η μέθοδος έχει σαφή τρόπο δράσης και χρησιμοποιείται σε πολλές χώρες όπως η Ελβετία, η Γερμανία και η Ιταλία καθώς και σε διάφορα πανεπιστημιακά κέντρα της Ευρώπης . Οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η μέθοδος αυτή έχει παρόμοια αποτελεσματικότητα με αυτήν των χειρουργικών παρεμβάσεων, αγγίζοντας κατά περιπτώσεις μέχρι και 90% αποτελεσματικότητα με ποσοστά επιπλοκών πολύ κοντά στο 0% και χωρίς απόλυτες αντενδείξεις, όπως συχνά έχει η φαρμακευτική αγωγή.
Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου της οζονοθεραπείας στηρίζεται καταρχάς στην αντιφλεγμονώδη δράση του όζοντος. Στηρίζεται όμως και στην άμεση οξειδωτική επίδρασή του στις αλυσίδες των βλεννοπολυσακχαριτών των δίσκων οι οποίοι προπίπτουν και πιέζουν τα νεύρα μας, καθώς αυτή οδηγεί στην απελευθέρωση μορίων ύδατος με συνέπεια την αφυδάτωση και τη συρρίκνωση αυτών των δίσκων και, ακολούθως, σε μηχανική λύση των πιεστικών φαινομένων και, συνεπώς, σε μείωση των συμπτωμάτων. Το όζον οδηγεί στην ομαλοποίηση του επιπέδου των κυτταροκινών και των προσταγλανδινών με συνέπεια αντιφλεγμονώδες και αναλγητικό αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα της θεραπείας με όζον είναι εμφανές και στη μαγνητική τομογραφία, όπως φαίνεται σε μαγνητικές μετά την οζονοθεραπεία, που δείχνουν μείωση της φλεγμονής, ιδιαίτερη αφυδάτωση του δίσκου, και σημαντική αύξηση του χώρου της σπονδυλικής στήλης μέσα από τον οποίο «ταξιδεύουν» τα νεύρα.
Πώς γίνεται η οζονοθεραπεία;
Η μέθοδος στηρίζεται στην ενδομυϊκή έγχυση αερίου μίγματος ιατρικού όζοντος παρασπονδυλικά, αρκετά κοντά στην ανάλογη παθολογία. Μετά από τη χορήγηση του μίγματος οξυγόνου-όζοντος ακολουθεί η ενεργοποίηση ενζύμων που οδηγούν στην αδρανοποίηση των ελεύθερων ριζών, με συνέπεια τη βελτίωση των φυσιολογικών μηχανισμών αποκατάστασης και την εξουδετέρωση της δημιουργίας αντιδραστικών μορίων (φαινόμενο scavenger). Το αποτέλεσμα είναι να μειώνεται η φλεγμονή, αλλά και ο όγκος του δίσκου και, επομένως, και η πίεση επί των νευρικών δομών με κατάληξη τη μείωση της συμπτωματολογίας. Όπως και οι περισσότερες μέθοδοι που βασίζονται στην τοπική χορήγηση ουσιών στη σπονδυλική στήλη, η θεραπεία με όζον υπερτερεί στους τοπικούς οσφυϊκούς πόνους, δηλαδή στην οσφυαλγία. Παρόλ’ αυτά, λόγω της αντιφλεγμονώδους δράσης που παρουσιάζει σε ικανοποιητική απόσταση από το σημείο χορήγησης, μπορεί να βοηθήσει και σε περιπτώσεις ισχιαλγίας.
Σε ασθενείς που έχουν χειρουργηθεί χωρίς να έχουν δει επαρκές αποτέλεσμα, η θεραπεία με όζον είναι μια αποδεκτή επιλογή μαζί με τις υπόλοιπες μη επεμβατικές τεχνικές, καθώς έχει πολύ χαμηλότερα ποσοστά επιπλοκών και συγκρίσιμα επίπεδα αποτελεσματικότητας. Επίσης είναι και αποδεκτή ως πρώτη επιλογή ειδικά σε ασθενείς που δεν θέλουν να λάβουν φαρμακευτική θεραπεία, ή έχουν αντενδείξεις ή/και παρενέργειες.
Συμπερασματικά, η οζονοθεραπεία κατέχει σημαντική θέση στη θεραπευτική μας φαρέτρα και, όταν χρησιμοποιείται από ιατρούς έμπειρους σε αυτή τη μέθοδο, μπορεί να προσφέρει ανακούφιση σε μεγάλο αριθμό ασθενών. Λόγω των πρακτικά μηδενικών ποσοστών επιπλοκών που έχει, είναι κατάλληλη, κατά περιπτώσεις, και ως πρώτη θεραπευτική επιλογή, δίδοντας τη δυνατότητα να αποφευχθεί ένα ενδεχόμενο χειρουργείο ή μια χρόνια χορήγηση φαρμάκων.
