Δρ Ι. Κ.: Χειρουργεί ο χειρουργός, το ρομπότ είναι η προέκταση του χεριού του θα έλεγα. Δεν πρόκειται για μια ανθρωπόμορφη κατασκευή τύπου Χόλιγουντ, αλλά για ένα εκπληκτικό σύστημα που προέκυψε μέσα από τις ανάγκες της χειρουργικής, για βελτίωση των τεχνικών και των δυνατοτήτων της.
Ερ.: Μπορείτε να μας δώσετε μια περιγραφή του ρομποτικού συστήματος;
Δρ Ι. Κ.: Όταν αναφερόμαστε στο «ρομπότ» μιλάμε στην ουσία για το ρομποτικό σύστημα Da Vinci που αποτελείται από τρία μέρη: την κονσόλα, τον πύργο με τον υπολογιστή και τον κορμό του συστήματος με τους βραχίονες. Η κονσόλα φέρει δύο μοχλούς, όπου εφαρμόζουν τα δάκτυλα του χειρουργού, κάτι σαν τα joysticks των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, καθώς και ένα σύστημα φακών και ποδοδιακόπτες. Φιλοξενεί το χειρουργό, ο οποίος με τους μοχλούς και τους ποδοδιακόπτες κάνει όλους τους χειρισμούς για την ολοκλήρωση της επέμβασης.
Ερ.: Δηλαδή, η επέμβαση διενεργείται από απόσταση;
Δρ Ι. Κ.: Ο κορμός του ρομπότ, που φέρει τους βραχίονες, στήνεται κοντά στο χειρουργικό τραπέζι και στους βραχίονες καθηλώνονται τα λεπτά, ρομποτικά εργαλεία που εισέρχονται στην κοιλιά του ασθενούς μέσα από οπές μερικών χιλιοστών, όπως στη λαπαροσκόπηση. Οι βραχίονες και τα εργαλεία κινούνται με μεγάλη ακρίβεια, με τις εντολές του χειρουργού που βρίσκεται στην κονσόλα, σε κάποια απόσταση. Μην ξεχνάτε ότι ένα από τα μεγάλα οράματα της ρομποτικής χειρουργικής είναι η εφαρμογή της τηλεχειρουργικής, της πραγματοποίησης δηλαδή επέμβασης εξ αποστάσεως. Προς το παρόν η απόσταση είναι λίγα μέτρα, μέσα στη χειρουργική αίθουσα.
Ερ.: Είναι αλήθεια ότι ο χειρουργός βλέπει τρισδιάστατα το χειρουργικό πεδίο;
Δρ Ι. Κ.: ΄Ενα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της ρομποτικής είναι ακριβώς η δυνατότητα του χειρουργού να έχει τρισδιάστατη εικόνα του χειρουργικού πεδίου. Αυτό επιτυγχάνεται με ειδική κάμερα και με επεξεργασία της λαμβανόμενης εικόνας στον ηλεκτρονικό υπολογιστή του συστήματος, πριν αυτή αποδοθεί στους φακούς της κονσόλας και στο χειρουργό.
Ερ.: Ποια άλλα πλεονεκτήματα προσφέρει η ρομποτική χειρουργική;
Δρ Ι. Κ.: Τα πλεονεκτήματα είναι πολλά. Η κάμερα, κατ’ αρχάς, εκτός από τρισδιάστατη εικόνα δίνει και τη δυνατότητα μεγάλης μεγέθυνσης που μπορεί να την ορίζει ο χειρουργός κατά τις ανάγκες του στη διάρκεια του χειρουργείου, δίνει άψογο φωτισμό, ενώ, επειδή είναι σταθεροποιημένη στο ρομποτικό βραχίονα, ακολουθεί τις εντολές του χειρουργού και μένει ακίνητη, χωρίς να τρέμει καθόλου, όπως συμβαίνει στη λαπαροσκοπική χειρουργική, όταν την κρατάει ανθρώπινο χέρι.
Ερ.: Η κάμερα αποτελεί το βασικό εργαλείο στη διαδικασία της επέμβασης;
Δρ Ι. Κ.: Είναι ένα από τα βασικά. Όμως όλα τα τμήματα του συστήματος είναι αλληλένδετα. Μεγάλο ρόλο παίζουν και τα ρομποτικά εργαλεία. Σε αντίθεση με τους «προγόνους» τους, τα λαπαροσκοπικά εργαλεία, τα αντίστοιχα ρομποτικά έχουν τη δυνατότητα να περιστρέφονται, στο λειτουργικό τους άκρο, σε όλους τους άξονες κατά 540 μοίρες. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι έχουν μεγαλύτερο εύρος κινήσεων ακόμα και από το ίδιο το ανθρώπινο χέρι! Καταλαβαίνετε τι δυνατότητες προσφέρει αυτό σε έναν εξοικειωμένο χειρουργό!
Ερ.: Μας μιλάτε δίνοντας έμφαση στα πλεονεκτήματα για το χειρουργό. Πώς μεταφράζονται όλα αυτά σε πλεονεκτήματα για τον ασθενή;
Δρ Ι. Κ.: Κάθε νέο βήμα της ιατρικής γίνεται με στόχο τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στον ασθενή. Ο ενθουσιασμός μου πηγάζει από τα άριστα αποτελέσματα της ρομποτικής χειρουργικής στους ασθενείς μας. Με τη ρομποτική χειρουργική το τραύμα για τον ασθενή είναι ελάχιστο, τόσο στο κοιλιακό τοίχωμα όσο και ενδοκοιλιακά. Είναι τόσο λεπτοί και ακριβείς οι χειρισμοί που γίνονται, ώστε δεν τραυματίζονται οι ιστοί. Και αυτό με τη σειρά του σημαίνει:
- Λιγότερη απώλεια αίματος και ελαχιστοποίηση των αναγκών για μεταγγίσεις
- Ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου
- Ταχύτερη επαναλειτουργία του πεπτικού συστήματος μετεγχειρητικά
- Λιγότερες μετεγχειρητικές συμφύσεις
- Ταχύτερη ανάρρωση, κινητοποίηση και έξοδο του ασθενούς από το νοσοκομείο
- Χαμηλότερο κόστος νοσηλείας
- Ταχύτερη επιστροφή του ασθενούς στις καθημερινές του συνήθειες
- Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα
Ερ.: Είναι δυνατόν να γίνουν ρομποτικά όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις;
Οι Δρ Ι. Κ.: Πρακτικά, οποιαδήποτε επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί λαπαροσκοπικά μπορεί να γίνει και ρομποτικά. Από τη μέχρι τώρα εμπειρία μου, μπορώ να αναφέρω ενδεικτικά: αποκατάσταση κηλών, χολοκυστεκτομή, θολοπλαστική, γαστρεκτομή, παγκρεατεκτομή, εντερεκτομή, κολεκτομή, σπληνεκτομή, επινεφριδεκτομή.
Οι ουρολόγοι και οι γυναικολόγοι χρησιμοποιούν ήδη το ρομποτικό σύστημα Da Vinci για τις δικές τους επεμβάσεις.
Ερ.: Πώς εκπαιδεύεται ένας χειρουργός στη ρομποτική τεχνική;
Δρ Ι. Κ.: Υπάρχουν αρκετά κέντρα που παρέχουν την απαιτούμενη εκπαίδευση και εξειδίκευση. Βέβαια, αξίζει να τονιστεί ότι η ρομποτική αποτελεί τη συνέχεια της λαπαροσκοπικής. Όσον αφορά το άτομό μου, η πολυετής εμπειρία μου στη λαπαροσκοπική χειρουργική, «από τα σπάργανά της» το 1992 μέχρι και σήμερα, μου προσέδωσε μεγάλη άνεση και αίσθημα ασφάλειας από τα πρώτα κιόλας ρομποτικά χειρουργεία μου.
Ερ.: Και ποια είναι τα αποτελέσματα στους ρομποτικά χειρουργημένους ασθενείς σας;
Δρ Ι. Κ.: Θα πρέπει να σας πω ότι ακόμα με εντυπωσιάζει η ταχύτητα ανάρρωσης αυτών των ασθενών! Δεν θα μπορούσε κανείς να φανταστεί, πριν λίγα χρόνια μόλις, ότι θα άκουγε ήχους εντερικής λειτουργίας το ίδιο βράδυ της επέμβασης της κολεκτομής. Ούτε ότι 85χρονοι ασθενείς θα κινητοποιούνταν μέσα σε 4 ώρες μετά από γαστρεκτομή. Πλέον οι ασθενείς μας που υποβάλλονται σε εκτομή τμήματος παχέος εντέρου, σιτίζονται τη δεύτερη μέρα και λαμβάνουν εξιτήριο κατά μέσο όρο την τρίτη με τέταρτη μετεγχειρητική μέρα! Είναι πραγματικά εντυπωσιακά τα αποτελέσματα, τόσο τα κλινικά όσο και τα παθολογοανατομικά. Οι λεμφαδενικοί καθαρισμοί που πραγματοποιούνται σε κακοήθη νοσήματα είναι πιο πλήρεις και ακριβείς από ποτέ και αυτό το διαπιστώνουμε καθημερινά στις ιστολογικές εξετάσεις των ασθενών μας.
Ερ.: Θα λέγατε, κ. Κοζαδίνε, ότι φτάσαμε στο ζενίθ της χειρουργικής;
Δρ Ι. Κ.: Δεν ξέρω αν μπορούμε ή πρέπει να το πούμε αυτό. Βρισκόμαστε σίγουρα σε ένα πολύ υψηλότερο επίπεδο από ότι μόλις λίγα χρόνια πριν. Εγώ, καλώς ή κακώς, ανήκω στους ονειροπόλους και τους οραματιστές και πάντα διατηρούσα και διατηρώ ανήσυχη ματιά για τα πράγματα. Νέα βελτιωμένα συστήματα ρομποτικής αρχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους. Μέσα από αυτά προκύπτουν νέα χειρουργικά δεδομένα και πάνω σ΄αυτά χτίζονται νέες τεχνικές. Δεν υπάρχει όριο στο όνειρο!
Ερ.: Θα ήθελα να σας ρωτήσω ποια είναι τα συμπεράσματα και ποια η απήχηση της ρομποτικής χειρουργικής στην Ευρώπη;
Δρ Ι. Κ.: Κατ΄ αρχάς, η ρομποτική χειρουργική έχει ήδη εισβάλει στην καθημερινή πρακτική της ουρολογίας, της γενικής χειρουργικής και της γυναικολογίας. Η γκάμα των ρομποτικά πραγματοποιούμενων επεμβάσεων διευρύνεται συνεχώς σε αυτές τις ειδικότητες. Παράλληλα και άλλες χειρουργικές ειδικότητες αρχίζουν να χρησιμοποιούν τη ρομποτική τεχνική. Σε μεγάλα κέντρα της Ευρώπης και της Αμερικής, καρδιοχειρουργοί, νευροχειρουργοί και θωρακοχειρουργοί, πραγματοποιούν επεμβάσεις με τη βοήθεια ρομποτικών συστημάτων. Πιστεύω λοιπόν ότι είμαστε ακόμα στην αρχή.
Το άλλο ευχάριστο συμπέρασμα είναι ότι και τα ήδη υπάρχοντα ρομποτικά συστήματα έχουν αρχίσει να βελτιώνονται. Πολλές νέες δυνατότητες προστίθενται σ’ αυτά και τις περιμένουμε με ανάλογες προσδοκίες.
