ΤΑ ΠΡΩΤΑΚΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Στην ηλικία των 6 ετών η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση της σχολικής άρνησης, η οποία είναι από τις συνηθέστερες παιδικές φοβίες

Η μετάβαση των νηπίων από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο αποτελεί σημαντικό σταθμό στην εξέλιξη της προσωπικότητας των παιδιών. Για τον λόγο αυτό δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην ομαλή έκβαση της πορείας αυτής.

Η περίοδος αυτή σηματοδοτεί ιδιαίτερα έντονες αλλαγές, τόσο στην προσωπικότητα του παιδιού όσο και στο οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον, εκθέτοντάς το σε μια ποικιλία απαιτήσεων - γνωστικών, συναισθηματικών και κοινωνικών.Το παιδί, στην ηλικία των 6 ετών περίπου,περνά από μια προηγούμενη αναπτυξιακή φάση σε μια νεότερη, τη λανθάνουσα περίοδο.

Η αναπτυξιακή αυτή φάση συμπίπτει με την πρώτη σχολική ηλικία και περικλείει:

1. Την ανάπτυξη ποικίλων νοητικών, κατασκευαστικών και ακαδημαϊκών ικανοτήτων
2. Την ανάπτυξη ικανότητας για κοι-νωνικοποίηση
3. Την ταυτοποίηση με συνομήλικους του ίδιου φύλου και τη δημιουργία ομάδων
4. Την προοδευτική αύξηση της αυ-τονομίας
5. Την ανάπτυξη ικανότητας χειρισμού του άγχους 

Όλα αυτά βοηθούν το παιδί τελικά να καταφέρει να ανταποκριθεί στο ρόλο του ως μαθητής. Ωστόσο στην ηλικία των 6 ετών η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος (μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό) μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση της σχολικής άρνησης, η οποία είναι από τις συνηθέστερες παιδικές φοβίες.Πρόκειται για το φόβο των παιδιών να πάνε στο σχολείο και την έντονη δυσαρέσκειά τους να αποχωριστούν τους γονείς τους,δίχως να υπάρχει κάποιος προφανής λόγος. Συνήθως εκδηλώνεται τις πρωινές ώρες και τα κύρια συμπτώματά της είναι τα ξεσπάσματα θυμού, ο πόνος στο στήθος, ο εμετός, η ναυτία, η διάρροια, ο στομαχικός πόνος, ο πονοκέφαλος, το κλάμα.Όλα αυτά τα συμπτώματα είναι πιθανό να οφείλονται στο άγχος που δημιουργεί στο παιδί η προοπτική να πάει στο σχολείο.Υποχωρούν δε όταν το παιδί δεν χρειάζε-
ται να πάει στο σχολείο.Σε μια τέτοια περίπτωση, οι γονείς καλό θα είναι να προσεγγίσουν το παιδί με κατανόηση και να μην κρατήσουν αυστηρή στάση. Αν το πρόβλημα είναι σημαντικό και επιμένει, θα πρέπει να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό.

Προκύπτει λοιπόν ότι η πορεία του παιδιού, κατά τη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου, χρήζει ιδιαίτερης μεταχείρισης από την πλευρά των γονέων και των νηπιαγωγών, εφόσον πλέον η μαθησιακή διαδικασία χάνει το χαρακτήρα του παιχνιδιού και ο παιδικός εγωκεντρισμός υποχωρεί, δηλαδή το παιδί περνά από το «εγώ» στο «εμείς».

Οι συνηθέστερες αλλαγές που έχουν να αντιμετωπίσουν τα παιδιά είναι οι παρακάτω:

• Η αύξηση του αριθμού μαθητών στην τάξη
• Μεγαλύτερο χρονικό διάστημα διαμονής στην τάξη
• Μεγαλύτερος βαθμός εμπλοκής των γονέων
• Η αύξηση των προσδοκιών για ατομική εργασία
• Η διαφοροποίηση του τρόπου διδασκαλίας και του περιεχομένου του προγράμματος

Με γνώμονα την ομαλή μετάβαση του νηπίου, μερικές χρήσιμες συμβουλές για τους γονείς, ώστε να προετοιμαστεί κατάλληλα το νήπιο και να εισαχθεί ομαλά στο σχολικό περιβάλλον είναι:

• Η επίσκεψη του γονέα μαζί με το παιδί στο νέο του σχολείο λίγο πριν από την έναρξη των μαθημάτων
• Η διήγηση μιας ιστορίας ενός παιδιού που ξεκινά το σχολείο για πρώτη φορά
• Η πραγματοποίηση μαζί όλων των προετοιμασιών που χρειάζονται για τη νέα σχολική χρονιά
• Ο γονέας οφείλει να είναι φυσικός και συγκρατημένος στη συμπεριφορά του σχετικά με την έναρξη της Α΄ δημοτικού, ώστε να μη μεταδώσει εκνευρισμό και ανησυχία στο παιδί
• Η ενημέρωση του παιδιού για τις νέες υποχρεώσεις, η μετάδοση συναισθημάτων αισιοδοξίας και πίστης ότι θα τα καταφέρει
• Η προσπάθεια γνωριμίας του παιδιού με κάποιους από τους μελλοντικούς συμμαθητές του
• Απομυθοποίηση αρνητικών στερεοτύπων και εκφράσεων που επηρεάζουν και φορτίζουν τα νήπια με προκαταλήψεις για το δημοτικό π.χ. «φέτος αρχίζει μια δύσκολη χρονιά, τέρμα τα παιχνίδια»
• Ο γονέας οφείλει να ακούει προσεκτικά το παιδί του και να του αφήνει περιθώριο να θέτει ερωτήματα, στα οποία πρέπει να του απαντά με ειλικρίνεια
• Η έγκαιρη έλευση του παιδιού στο σχολείο και η μη αργοπορημένη παραλαβή του.Λίγα λεπτά φαντάζουν αιώνας όταν αισθανόμαστε ανασφάλεια.Βεβαιώστε το παιδί ότι θα είστε κοντά του αν σας χρειαστεί και δεν κανένας λόγος ανησυχίας.Προσθέστε πως οτιδήποτε θελήσει ή νιώσει μπορεί να το συζητήσει με τον εκπαιδευτικό.

Άλλωστε η συμμαχία εκπαιδευτικού και γονέα είναι πολύ σημαντική, ώστε να ενταχθεί ομαλά το παιδί στο σχολικό πλαίσιο. Εξίσου σημαντική είναι και η δράση των νηπιαγωγών, οι οποίοι οφείλουν να ενημερώσουν τους μικρούς μαθητές για τα νέα δεδομένα, να προγραμματίσουν αν είναι δυνατό επισκέψεις στο νέο σχολικό περιβάλλον και να ενημερώσουν τους δασκάλους του δημοτικού για το κοινωνικο-συναισθηματικό-μαθησιακό προφίλ των μικρών μαθητών, ώστε άμεσα οι ίδιοι να ανταποκριθούν. Άλλωστε, η αδυναμία προσαρμογής των παιδιών στις νέες αλλαγές κατά τη διάρκεια αυτής της σχολικής περιόδου μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην περαιτέρω ακαδημαϊκή τους εξέλιξη,στην κοινωνικοποίησή τους, αλλά και στη διαμόρφωση βαθύτερων χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς τους.

Καλή αρχή σε όλους τους γονείς και στα παιδιά.