Η διάγνωση του Σακχαρώδη Διαβήτη σε ένα παιδί δημιουργεί σε πολλές οικογένειες συναισθηματική φόρτιση που πολλοί την παρομοιάζουν με το αίσθημα πένθους για την απώλεια ενός προσφιλούς προσώπου. Η εντύπωση που επικρατούσε παλιότερα ότι η ασθένεια είναι ουσιαστικά καταδικαστική για τον ασθενή ευθύνεται εν μέρει για την αντίδραση αυτή. Ευτυχώς, μετά το αρχικό σοκ της διάγνωσης οι οικογένειες είναι πλέον σε θέση, με τις υπάρχουσες δυνατότητες, να επανέλθουν στους καθημερινούς ρυθμούς τους, ενώ βάσιμη είναι η ελπίδα για πλήρη ίαση τις επόμενες δεκαετίες.
Πώς εμφανίζεται ο Σακχαρώδης Διαβήτης;
Το σώμα μας μετατρέπει τις τροφές που καταναλώνουμε σε γλυκόζη και άλλα θρεπτικά συστατικά που απορροφώνται από το έντερο και περνούν στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτό προκαλεί αύξηση της γλυκόζης στο αίμα που, με τη σειρά της, προκαλεί απελευθέρωση ινσουλίνης από το πάγκρεας. Η ινσουλίνη είναι το «κλειδί» που ανοίγει την πόρτα και επιτρέπει την είσοδο της γλυκόζης στα κύτταρα και τη χρησιμοποίησή της ως πηγή ενέργειας. Στους ανθρώπους με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ) η παραγωγή ή η λειτουργία της ινσουλίνης δεν είναι φυσιολογική. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η γλυκόζη να αθροίζεται στο αίμα χωρίς να μπορεί να χρησιμοποιηθεί, προκαλώντας υπεργλυκαιμία - «ψηλό ζάχαρο». Η υπεργλυκαιμία προκαλεί με τη σειρά της και άλλα προβλήματα στη λειτουργία του σώματος και την υγεία.
Τι είναι ο Διαβήτης τύπου 1;
Υπάρχουν δυο κυρίως τύποι ΣΔ, ο ΣΔ τύπου 1 και ο ΣΔ τύπου 2. Στο ΣΔ τύπου 1 το πάγκρεας χάνει την ικανότητά του να παράγει ινσουλίνη, συνήθως λόγω αυτοάνοσης βλάβης. Αντίθετα στο ΣΔ τύπου 2 το πάγκρεας παράγει ινσουλίνη αλλά το σώμα δεν απαντά επαρκώς στη δράση της και αυτό ονομάζεται αντίσταση στην ινσουλίνη. Σημαντικό ρόλο στην αντίσταση στην ινσουλίνη παίζει το αυξημένο σωματικό βάρος.
Ποιος παθαίνει Διαβήτη τύπου 1;
Ο Διαβήτης τύπου 1 ονομάζεται επίσης Νεανικός Διαβήτης. Εμφανίζεται, λοιπόν, συνήθως σε παιδιά και εφήβους. Μέχρι σήμερα δεν έχει καταστεί δυνατό να προληφθεί η εμφάνιση του ΣΔ1, καθώς δεν προκαλείται από κάτι που έκαναν τα παιδιά ή οι γονείς τους. Από τη στιγμή που εμφανίζεται ο ΣΔ1 χρειάζεται δια βίου θεραπεία με χορήγηση ινσουλίνης.
Ποιες είναι οι εκδηλώσεις του ΣΔ1;
Ένας ασθενής μπορεί να έχει Διαβήτη και υπεργλυκαιμία για εβδομάδες ή μήνες μέχρι τα συμπτώματα να γίνουν αντιληπτά.
Ο ΣΔ1 στα παιδιά συνήθως εκδηλώνεται με πολυουρία, πολυδιψία, πολυφαγία και απώλεια βάρους.
Η πολυουρία οφείλεται στην αποβολή γλυκόζης στα ούρα που παρασύρει μαζί της νερό. Το αποτέλεσμα είναι τα παιδιά με ΣΔ και υπεργλυκαιμία να χρειάζεται να ουρούν περισσότερο και συχνότερα, να σηκώνονται τη νύχτα για να ουρήσουν, ή να αρχίζουν να βρέχουν εκ νέου το κρεβάτι τους τη νύχτα παρότι είχαν σταματήσει να το βρέχουν παλιότερα.
Μαζί με την πολυουρία που συνεπάγεται αποβολή μεγάλων ποσοτήτων νερού, εμφανίζεται και αυξημένη πρόσληψη νερού - πολυδιψία, για να αναπληρωθούν οι απώλειες.
Απώλεια βάρους: παρόλο που πολλά παιδιά με ΣΔ1 καταναλώνουν μεγάλη ποσότητα φαγητού είναι πιθανό να μην παίρνουν επαρκώς ή ακόμα και να χάνουν βάρος, καθώς το σώμα αδυνατεί να χρησιμοποιήσει τη γλυκόζη ως πηγή ενέργειας και καταβολίζει το λίπος και τους μύες. Τα παιδιά αυτά συχνά αναφέρουν αίσθημα κόπωσης.
Μερικές φορές, αν τα συμπτώματα αυτά δεν γίνουν αντιληπτά, τα παιδιά με πρωτοεμφανιζόμενο ΣΔ1 μπορεί να περάσουν σε βαρύτερη κατάσταση με αφυδάτωση, ταχύπνοια, εμέτους, κοιλιακό άλγος ή να πέσουν σε διαβητικό κώμα.
Υπάρχει Διαβήτης τύπου 2 στα παιδιά;
Τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της επιδημίας παιδικής παχυσαρκίας αρχίζουμε να βλέπουμε εφήβους με ΣΔ τύπου 2.
Διάγνωση
Η μέτρηση της γλυκόζης του αίματος, από μόνη της ή σε συνδυασμό με τη μέτρηση γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης A1C, μπορεί να τεκμηριώσει τη διάγνωση του ΣΔ. Στη συνέχεια είναι δυνατό, με επιπλέον εξετάσεις, να κριθεί αν πρόκειται για ΣΔ1 ή ΣΔ2.
Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση των παιδιών με Διαβήτη είναι καλό να γίνεται από ομάδα εξειδικευμένων επιστημόνων που πρέπει να περιλαμβάνει παιδοενδοκρινολόγο/διαβητολόγο, νοσηλευτή διαβήτη, διαιτολόγο και παιδοψυχολόγο. Αποσκοπεί στη διατήρηση της γλυκόζης κοντά στα φυσιολογικά επίπεδα και την πρόληψη εμφάνισης επιπλοκών, ενώ παράλληλα πρέπει να εξασφαλίζει τη φυσιολογική σωματική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού.
Οι γονείς και τα παιδιά με ΣΔ1 εκπαιδεύονται ώστε να είναι σε θέση να εκτελούν τα ακόλουθα:
- να λαμβάνουν ινσουλίνη βάσει των οδηγιών του γιατρού
- να παρακολουθούν, με τις κατάλληλες συσκευές, τις τιμές γλυκόζης αίματος
- να ακολουθούν ένα πρόγραμμα ισορροπημένης διατροφής με υπολογισμό των υδατανθράκων
- να ασκούνται συστηματικά.
Ελπίδα για το μέλλον
Γίνεται παγκοσμίως εντατική έρευνα με στόχο την ανακάλυψη νέων θεραπειών για την αντιμετώπιση και την ίαση του ΣΔ1. Τα τελευταία χρόνια πολλές νέες ανακαλύψεις, όπως η αντλία ινσουλίνης και συσκευές παρακολούθησης της γλυκόζης, χρησιμοποιούνται ήδη ευρέως και έχουν βελτιώσει την ποιότητα ζωής πολλών ασθενών. Οι προσπάθειες για την ανάπτυξη θεραπειών που θα εξασφαλίζουν πλήρη ίαση συνεχίζονται.
